Начало саги по редакции U

Hervarar þáttr inn gamli finnsk svá skrifaðr sem hér eptirfylgiri

Svá finnsk ritat í fornum bókum, at Jǫtunheimar váru kallaðir norðr um Gandvík, en Ymisland fyrir sunnan í millum Hálogalands. En áðr Tyrkjar ok Asíamenn kómu í Norðrlǫnd byggðu norðrhálfurnar risar ok sumt hálfrisar; gerðisk þá mikit sambland þjóðanna; risar fengu sér kvenna ór Mannheimum, en sumir giptu þangat dœtr sínar. Guðmundrii hét hǫfðingi í Jǫtunheimum; bœr hans hét á Grund, en heraðit Glasisvellir.iii Hann var ríkr maðr ok vitr,iv ok varð svá gamall ok allir hans menn, at þeir lifðu marga mannsaldra. Því trúðu heiðnir menn, at í hans ríki mundi Ódáinsakr, sá staðr, er af hverjum manni, er þar kømr, hverfr sótt ok elli, ok má engi deyja. Eptir dauða Guðmundar blótuðu menn hannv ok kǫlluðu hann goð sitt.vi Guðmundr konungr átti son þann, er Hǫfundr hét; hann var bæði forspár ok spakr at viti; hann var settr dómandi yfir ǫll þau lǫnd, er honum lágu í nánd; hann dœmði aldri rangan dóm; enginn þorði né þurfti dóm at rjúfa.

Maðr hét Arngrímrvii; hann var risi ok bergbúi; hann nam ór Ymislandi Ámuviii Ymisdóttur ok gekk at eiga hana. Sonr þeira hét Hergrímr, er kallaðr varix hálftrǫll; hann var stundum með bergrisum en stundum með mǫnnum; hannx hafði afl sem jǫtnar; hann var allfjǫlkunnigr ok berserkr mikill. Hann nam ór Jǫtunheimum Ǫgn álfasprengi ok gekk at eiga hana; þau áttu þann son, er Grímrxi hét.

Starkaðr áludrengr bjó þáxii við Álufossaxiii; hann var kominn af þursum ok hann var þeim líkr at afli ok eðli; hann hafði átta hendr. Stórvirkr hét faðir hans. Ǫgn álfasprengi var festarmær Starkaðar, en Hergrímr tók hanaxiv frá honum, þá Starkaðr var farinn norðr yfir Élivága. En er hann kom aptr, skoraði hann á Hergrím til hólmgǫngu ok til konunnar. Þeir bǫrðusk við inn efsta fors at Eiði; Starkaðr vá með fjórum sverðum senn ok fekk sigr; þar fell Hergrímr. Ǫgn sá á hólmgǫngu þeira, en er Hergrímr var fallinn, lagði Ǫgn sik með sverði í gegnum ok vildi ekki giptask Starkaði.xv Starkaðr tók nú fé þat allt undir sik, er Hergrímr hafði átt, ok hafði með sér ok svá son hans Grím; óx hann upp með Starkaði. Grímr var bæði mikill ok sterkr, er honum óx aldr.

Álfr hét konungr, er réð fyrir Álfheimum; Álfhildr hét dóttir hans. Álfheimar hétu þá milli Gautelfar ok Raumelfar.xvi Eitt haust var gǫrt dísablót mikit hjá Álfi konungi, ok gekk Álfhildr at blótinu; hon var hverri konu fegri, ok allt folk í Álfheimum var fríðara at sjá en annat folk því samtíða. En um nóttina, er hon rauð hǫrginn, nam Starkaðr áludrengr Álfhildi í burt ok hafði hana heim með sér. Álfr konungr hét þá á Þór at leita eptir Álfhildi, ok síðan drap Þórr Starkað ok lét Álfhildi fara heim til fǫður síns ok með henni Grím son Hergríms.

Ok þá er Grímr var tólf vetra, fór hann í hernað ok varð inn mesti hermaðr. Hann fekk Bauggerðarxvii dóttur Álfhildar ok Starkaðarxviii áludrengs. Grímr fekk sér bústað í ey þeiri á Hálogalandi,xix er Bólmxx hét, ok varxxi síðan kallaðr Eygrímr bólmr. Sonr þeira hét Arngrímr berserkr, er síðan bjó í Bólmxxii ok var inn ágætasti hermaðr.

Þessuxxiii samtíða kómu austan Asíamenn ok Tyrkjar ok byggðu Norðrlǫnd. Óðinn formaðr þeira átti marga sonu; urðu þeir allir miklir menn ok ríkir. Einn hans sonr hét Sigrlami; honum fekk Óðinn þat ríki, sem nú er kallat Garðaríki; gerðisk hann þar hǫfðingi mikill yfir því ríki; hann var manna fríðastr sýnum. Sigrlami átti Heiði dóttur Gylfa; þau áttu son saman; sá hét Svafrlami. Sigrlami fell í orrostu, er hann barðisk við jǫtun Þjaza.

Nú sem Svafrlami spurði fall fǫður síns, tók hann undir sik ríki þat allt til forráða, sem faðir hans hafði átt; hann varð ríkr maðr. Þat barsk at einn tíma, at Svafrlami konungr reið á veðjar ok sótti hjǫrt einn lengi ok náði eigi á ǫllum degi, fyrr en at sólarfalli. Hann var þá riðinn svá langt í skóginn, at hann vissi varla, hvat heim var. Hann sá einn stein mikinn um sólarsetr ok þar hjá dverga tvá. Konungr vígði þá útan steins með málajárnixxiv; hann brá sverði yfir þá. Þeir biðja þá fjǫrlausnar. Svafrlami spyrr þá at nafni. Annarr nefndisk Durinn,xxv en annarr Dvalinn. Svafrlami veit at þeir váru allra dverga hagastir; hann leggr þá fyrir þá, at þeir geri honum sverð sem best kunna þeir; þar skulu hjǫlt af gulli ok svá meðalkafli, búa skulu þeir umgerð ok fetla af gulli. Hann segir, at sverð þatxxvi skal aldri bila ok aldri við ryði taka, ok bíti jafnt járn okxxvii steina sem klæði, ok fylgi sigr í orrostum ok einvígjum hverjum er berr; þetta váru fjǫrlausnir þeira. Á stefnudegi kom Svafrlami til steinsins; fengu dvergar honum þá sverð sitt, ok var þat it fríðasta. En er Dvalinn stóð í steinsdurum, þá mælti hann, ‘Sverð þitt, Svafrlami, verði manns bani hvárt sinn er brugðit er, ok með því sé unnin þrjú níðingsverk in mestu; þat verði ok þinn bani.’

Þá hǫggr Svafrlami sverðinu til dvergsins, ok fal eggteinana í steininum, en dvergrinn hljóp í steininn. Svafrlami átti þetta sverð ok kallaði Tyrfing; bar hann þat í orrostum ok einvígjum; hann felldi jǫtun Þjaza í einvígi; hann tók þá dóttur hans, er hét Fríðr. Þau áttu dóttur, er Eyfura hét, kvenna vænst ok vitrust.

Nú er þar til at taka, er Arngrímr berserkr er í víking ok réð þá fyrir liði miklu. Hann herjaði á ríki Svafrlama ok átti við hann orrostu ok áttusk við hǫggva viðskipti sjálfir; hjó Svafrlami hlut af skildi Arngríms ok nam sverðit í jǫrðu staðar; þá sveiflaði Arngrímr sverðinu á hǫnd Svafrlama, svá af tók; tók þá Arngrímr Tyrfing ok vá með ok felldi Svafrlama með honum. Síðan tók Arngrímr herfang mikit ok Eyfuru dóttur Svafrlama ok hafði í burt með sér. Arngrímr fór þá heim í Bólm ok gerði brúðlaup til Eyfuru.