Þorgrímr hét maðr. Hann bjó þar, sem nú heitir á Hörgslandi. Hann var kvángaðr maðr, ok átti tvá sonu við sinni konu. Hét annarr Grímr, en annarr Þorsteinn. Þeir váru údælir ok uppivöðslumiklir ok ójafnaðarmenn inir mestu um allt þat, er þeir máttu. Helga hét systir þeirra, en dóttir Þorgríms. Hon var væn kona ok kurteis, svá at eigi þótti þar í sveitum betri kvennkostr. Þorgrímr hafði goðorð milli Jökulsár ok Lómagnúps. Hann fór illa með sínu goðorði. Hann tók upp góz fyrir bændum, bæði yxn ok hesta. Varð hann af þessu öllu saman mjök óvinsæll.
Enn verðr fleiri menn at nefna til sögunnar.
Gríss hét maðr í Hörgsdal. Hann átti ok tvá sonu. Hét annarr Hrafn, en annarr Jökull. Þeir váru stórir menn ok sterkir, ágjarnir ok illir viðreignar. Þeir váru miklir menn ok vinir Þorgrímssona.
Þorbjörn var bóndi nefndr ok bjó at Keldugnúpi. Hann var kvángaðr maðr ok átti tvá sonu við konu sinni, er svá hétu: Helgi ok Gunnarr. Var Helgi skartsmaðr mikill hæfilátr ok hversdagsgæfr. Bróðir hans var honum óskaplíkr. Hann lagðist í eldaskála. Unni faðir hans honum lítit, því at hann gerði slíkt mjök í móti hans vilja. Varð hann mjök óþokkasæll af alþýðu fyrir þetta sitt tiltæki. Var hann nú kallaðr af þessu um allar sveitir Keldugnúpsfífl.
Geirr hét bóndi. Hann bjó á Geirslandi. Kvángaðr var hann ok hét Geirdís kona hans, en Ingibjörg dóttir. Geirr hafði tíu þræla til vinnu. Kolr hét sá maðr, er fyrir þeim var. Þat var hans iðn, at geyma fjár, vetr ok sumar. Kom hann aldri inn undir sótugan rapt. En aðrir þrælar hans höfðu þat verk at höggva stóra hella á bæ Geirs at geyma þar í fénað ok fóðr.
Kona er nefnd1 Þórdís. Hon bjó at Fossi, ok átti auð fjár. Þórdís var fjölkunung. Mikit vinfengi var í milli þeirra Þorgríms ok Þórdísar. Þótti honum eigi ráð ráðit, nema hann réðist við hana um.
Örn hét maðr. Hann bjó at Vatnsenda. Þau váru systkin, Örn ok Þórdís. Váru þau ok mjök lík at skapsmunum. Hann var löngum með þeim Þorgríms sonum ok bætti lítit um fyrir þeim.
Leikar váru upp teknir á Hörgslandi. Sótti þangat margt manna um héraðit. Urðu þeir Þorgrímssynir öllum ofsterkir, þeim sem at leikunum váru. Ekki fóru þangat Þorbjarnarsynir. Þorgrímr hafði þræl þann er Svartr hét. Hann var með þeim bræðrum. Flestum varð hann ofsterkr. Meiddi hann margan mann, en deyddi suma. Urðu þeir af slíku óvinsælir Þorgrímssynir; fór nú svá fram nökkura stund.
Einn dag var þat at Helgi stóð snemma upp. Veðr var á hvasst á norðan með frosti. Þorbjörn spurði hann hvert hann ætlaði. Helgi sagði, at hann ætlaði til leiks.
Þorbjörn svarar: “Eigi er þat mitt ráð, ok vilda ek, frændi, at þú færir hvergi, því at þér er eigi hent við kappi þeirra ok uppivöðslu”.
Helgi sagði þó fara mundu.
Þorbjörn mælti: “Bið þú Gunnar bróður þinn, at fara með þér”.
“Ekki kann ek at biðja hann fylgðar,” sagði Helgi.
Síðan fór Helgi til leiksins, en er hann kom, báðu þeir hann til leiks, en Helgi vildi eigi at vera. En er kveldaði, fór hann heim.
Þorbjörn spurði hann at um leikinn, — “eða vartu eigi at leiknum?”
“Nógir váru þar sterkari.”
Nú leið af nóttina, ok bjóst Helgi snemma til leiksins annan morgin, ok gekk þá til eldahúss. Gunnarr spurði, hverr þar færi.
“Hér er kominn bróðir þinn, ok vilda ek, Gunnarr frændi, at þú veittir mér brautargengi, ok færir til leiks með mér í dag.”
Gunnarr svaraði: “Ertu nú þá búinn?”
“Þat er satt”, segir Helgi.
Gunnarr stóð þá upp ok var eigi sinniligr.
Helgi mælti: “Far þú ok fá þér klæði”, — því at veðrit var kalt.
Gunnarr kvaðst eigi mundu taka klæðaskipti. Síðan fara þeir leið sína, þangat til er þeir koma á Hörgsland. Eigi var til leiks tekit. Þeir bræðr, Þorgrímssynir gengu í því fram í dyrrnar, ok heilsuðu þeim Þorbjarnarsonum, en þeir bræðr, Helgi ok Gunnarr, gengu til stofu.
Jökull mælti: “Ok er hér komit eldhússfíflit frá Keldugnúpi, eða hvat mun þat hingat vilja?”
Ok gerðu þeir at Gunnari mikinn gys.
Eptir þat var farit til leiks. Þá bað Grímr þá bræðr, at þeir skyldu at vera, en Helgi svaraði: “Ekki er okkr þat hent”.
Grímr sagði leikfall verða mundu, ef þeir væri eigi at. Helgi sagði þá ok eigi skyldu þat vera. Síðan var til leiks farit, ok hyggja Þorgrímssynir gott til, ok skipa til glímna, ok skyldi Gunnarr glíma við Svart, en Helgi við Jökul.
Var þessu næst til gleði farið, ok kom þar at, er þeir Helgi ok Jökull stóðu upp ok gengu á gólf. Var þar búkamunr mikill, því at Jökull var stórr vexti, en digr. Með mætti glímdu þeir lengi, svá at varla mátti í milli sjá, hvárr falla mundi, en þó varð þat um síðir, at Jökull fell. Þá varð óp mikið ok hlátr, en Helgi gekk til bekkjar eptir þat. Þá stóðu þeir upp, Gunnarr ok Svartr, ok váru þar báðir sterkir, en þó ætluðu allir, at Gunnarr mundi eigi við hafa. Þeir tókust á sterkliga. Varð þeirra atgangr bæði harðr ok langr. Þóttust menn eigi vita mega, hvárr þar mundi falla.
Þá mælti Gunnarr við Svart: “Hefir þú fram lagt allt þat, er þú hefir til?”
“Þat er satt”, sagði Svartr.
Síðan tók Gunnarr hann upp á bringu sér, ok gekk með hann innar at pallinum, þar sem Þorgrímr sat, ok setti hann niðr á fótskörina, svá at í sundr gekk í honum hryggrinn. Síðan gekk Gunnarr at bekknum ok settist niðr, en Svartr var fram borinn. Fóru menn nú til leiks sem áðr. Ekki bar fleira til nýlundu um daginn. Fóru þeir heim bræðr um kveldit.
Þorbjörn spurði þá at, hversu leikrinn hafði framfarit um daginn. Þeir sögðu af it ljósasta.
Þorbjörn svarar: “Þá fór, sem mik varði, at þit munduð eigi mega hjá sitja, ok munuð þit þessa margan dag iðrast”.
Þá mælti Helgi: “Fleira þurfum vit nú með, en átalna einna.”
Þorbjörn mælti: “Þat ætla ek, at margs manns blóði verði hér fyrir út hellt fyrir þessa ykkar tiltekt”.
“Fari þat sem má,” sagði Helgi, “ok hræðumst vit þat eigi”.
Inn næsta morgun stóðu þeir bræðr upp snemma um morguninn.
Þá mælti Þorbjörn: “Hvert skulut þit nú fara?” sagði hann.
Helgi svarar: “Hvat mun þik þat varða? Ekki muntu með okkr til leggja gott.”
Hann mælti: “Farið hvergi í dag, því at eigi hlýðir þat fyrir þeim bræðrum Þorgrímssonum. Hafa þeir setit þeim eigi lengi, er þó hafa minna til gert við þá bræðr en þit, ok því vil ek þit farið hvergi í degi.”
Þá mælti Helgi: “Hvert ráð viltu þá leggja með okkr bræðrum?”
Þorbjörn mælti: “Þit skuluð fara til þess manns, er Þorgeirr heitir. Hann býr í Murutungu. Hann er mikill vinr minn. Þar skuluð þit í vetr vera með honum”.
Þeir bræðr fara leið sína, þar til þeir koma í Murutungu. Þat var síð um kveld. Þeir drápu á dyrr. Þá var til hurðar gengit, ok spurt, hverr kominn væri, en bræðr sögðu til sín, ok spurðu, hvárt Þorgeirr væri heima. Sá sagði þat satt vera.
Helgi mælti: “Seg þú honum, at vit vildum finna hann.”
Þessi gerði, sem hann bað. Síðan gekk Þorgeirr út, ok bauð þeim þar vera um nóttina.
Um morguninn eptir var Þorgeirr mjök snemma á ferli, ok talaði til þeirra bræðra, at þeir skyldi upp standa. Þeir gerðu, sem hann bauð, ganga þá út ok vestr um bæ allir, ok svá ofan at á einni, ok svá síðan eptir árgljúfrinu, ok þar til þeir koma at einstigi nökkuru. Þar gekk Þorgeirr upp, en þeir bræðr eptir, ok komu þá upp í helli stóran.
Þá mælti Þorgeirr: “Hér skuluð þit bræðr vera í vetr, því at eigi má ek svá halda ykkr, at Þorgrímssynir viti eigi. En ek skal koma til ykkar hvern dag, ok segja tíðendin, þau er til kunna at bera.”
Eptir svá talat fór Þorgeirr heim, en þeir bræðr váru eptir í hellinum.
En frá Þorgrímssonum er þat at segja, at Þorsteinn talaði við bróður sinn: “Vit skulum fara til Keldugnúps ok drepa þá Helga ok Gunnar fyrir sín illvirki.”
Svá gera þeir, fara til Keldugnúps með tólf menn ok báðu Þorbjörn selja fram sonu sína.
“Eigi eru þeir hér,” segir hann.
En Grímr bað hann láta uppi rannsókn. “Muntu vilja leyna þeim, því at þeir eru hér.”
Þá mælti Þorbjörn: “Gangi bræðr þá tveir inn ok kannið bæ minn, ok vildi ek þó engu spilla láta, því er ek á.”
En þeir bræðr gengu þá um ok könnuðu bæinn Þorbjarnar, ok fundu þeir eigi at heldr þá Þorbjarnarsyni, sem ván var at; ganga út síðan ok stíga á hesta sína ok ríða á burt síðan, ok svá heimleiðis. Líðr nú á vetrinn, ok fréttu þeir bræðr eigi til þeirra Þorbjarnarsona.
Þat bar einn dag til, þá er þeir Þorbjarnarsynir váru í helli sínum, at þræll Geirs gekk at fé sínu þeim megin árinnar, sem hellir þeirra bræðra var í. Hann sá þá bræðr, því at þeir höfðu þá gengit frá hellisdyrunum, Síðan kom þrællinn heim um kveldit síð.
Þá frétti Geirr hann tíðenda, en hann kvaðst eigi kunna at segja, — “því at mér þykja þat engi tíðendi, sem ek sé.”
“Hvat hefir þú nú sét í dag?” segir Geirr.
Kolr sagði þá: “Sá ek þá bræðr, Helga ok Gunnar, í helli einum norðr með ánni.”
“Varla þykkir mér þeir þá langt í burtu,” sagði Geirr, “ok skaltu, Kolr, fara á Hörgsland, ok segja þeim bræðrum, hvat títt er.”
Síðan fór hann, sem Geirr skipaði, ok kom á Hörgsland, ok segja þeim bræðrum, hvat hann hafði sét til þeirra Þorbjarnarsona. Síðan fór þrællinn heim. Þeir bræðr safna liði, ok ætla at fara at þeim Þorbjarnarsonum með þrjá tigi manna.
Nú skal segja, hvat Þorgeirr hefst at. Hann stóð upp snemma þenna morgin, ok fór til þeirra bræðra, ok sagði þeim, hvat nú fór fram hjá þeim Þorgrímssonum. Þá spurði Helgi, hvat þeir skyldi til ráða taka.
Gunnarr svarar: “Vit skulum berjast við þá.”
En Þorgeirr talaði við Helga: “Ekki skuluð þit berjast við liðsfjölda, því at þit orkið þar eigi at berjast við svá mikinn liðsmun, sem þeir hafa bræðr.”
Þá spurði Helgi, hvat þeir skyldi heldr en berjast, — “ok skal margr rauðu snýta, áðr vér bræðr verbum handteknir.”
Þorgeirr sagði, at þeir skyldi fara í jarðhús þat, — “sem er undir sæng minni.”
Síðan fóru þeir með Þorgeiri, þar til er þeir kómu til jarðhússins, ok gengu þeir þar niðr. Síðan fór Þorgeirr í burt frá þeim. En Þorgrímr ok synir hans riðu nú til Murutungu.
Þá var Þorgeirr nýklæddr ok stóð í durum úti. Hann heilsar þeim ok bauð þeim þar at vera.
En Grímr kvað annat þeirra erendi, en eta þar eða drekka, — “ok er nú nærr, at selja þá fram Þorbjarnarsyni.”
Þorgeirr segir, at þeir eru eigi þar, en síðan ríða þeir ofan með ánni, stíga af baki hestum sínum, en gengu síðan upp með gilinu þangat til er Kolr sagði, at hellirinn væri. Síðan stigu þeir upp einstigit, þar til er þeir komu í hellinn. Sá þeir þar eigi þess líkt, at þar hefði menn verit. Líkaði Jökli mjök illa við Kol, ok var því búit, at hann mundi standa á honum, snúa við þat aptr til hesta sinna ok riðu heim síðan, ok þóttust þeir mikla sneypu fengit hafa. Leið svá af vetrinn.
Þetta sumar kom skip í Skaptárós, ok var Bárðr nefndr stýrimaðr, ok hafði aldri komit hingat til lands fyrr. Þorgrímr reið til skips ok vildi leggja lag á varning kaupmanna, en Bárðr vildi þat eigi ok kvaðst sjálfr vilja ráða verðlagi á varningi sínum, en Þorgrími líkaði þat illa ok bannaði hverjum manni at eiga við þá skipti eða kaup. Reið hann heim eptir þat, en stýrimaðr sat eptir við skip sitt. Skildu þeir við þat, at sinn veg þótti hvárum, ok leið svá langt fram á sumar, at engi kom í sandinn at kaupa við þá.
En þat sama sumar fóru þeir bræðr heim til Keldugnúps, ok váru heima með feðr sínum. Ok einn dag komu þeir at máli við Þorbjörn föður sinn.
Helgi mælti: “Skal lengi svá fram fara, at engi bjóði stýrimanni heim?”
Þorbjörn svarar: “Hafið þit eigi frétt, hvat Þorgrímr hefir við lagt?”
Helgi kvað þá eigi mundu verða at því farit, — “ok skal ek fara í dag til skips, ok bjóða heim stýrimanni.”
“Þú munt þessu ráða,” sagði Þorbjörn.
Síðan ríða þeir Þorbjarnarsynir, þar til er þeir koma til skips, ok var stýrimaðr þá nýklæddr. Hann bauð þeim bræðrum þegar inn í búð at drekka, stigu síðan af baki ok drukku þar um daginn.
Helgi mælti til Bárðar: “Er þat satt, at engi þorir at bjóða þér heim?”
“Satt er þat,” segir Bárðr.
“Þá vil ek bjóða þér heim til Keldugnúps.”
Bárðr kvaðst því gjarnan játa, en eptir þetta ríða þeir Þorbjarnarsynir heim. Þorbjörn spurði tíðenda, en þeir kváðust engi tíðendi kunna at segja, nema þat, — “at vit buðum heim stýrimanni.”
Þorbjörn sagði þar margan mundu kulda af kenna.
“Ekki verðr nú við öllu sét,” segir Helgi.
Síðan var stýrimaðr heim fluttr, ok fréttist þat nú víða um byggðina, ok þótti öllum þeir hafa mikit í fang færzt. Þorgrími ok sonum hans líkaði þetta stórum illa. Leið af sumarit ok langt fram á vetr, at hvárirtveggju sátu í kyrrðum.
Þat var einn dag, at Gunnarr gekk til hrossa sinna. Þeir bræðr ór Hörgsdal sáu, hvar Gunnarr fór ok stefndi upp á heiði frá Keldugnúpi. Þeir fóru til Hörgslands, ok sögðu þeim Þorggrímssonum, hvat þeir höfðu sét. Þeir brugðust ok þegar við, ok ætluðu at sitja fyrir honum um kveldit, þá er hann færi heim. Þeir váru fimmtán saman.
Gunnarr fann seint hrossin um daginn, ok varð honum síð beint. Hann hafði eigi fleira vápna, en öxi stóra er faðir hans hafði gefið honum. Ferr hann heimleiðis, þar til er hann kemr þar at, sem fyrirsátit var.
Ok þegar sem þeir finnast, þá mælti Jökull við Gunnar: “Þat er vel, at vér höfum hér fundizt.”
En Gunnarr kvað þat eigi kunna at lasta, — “er þú lofar svá. Muntu vilja, at maðr mæti manni.”
Jökull svarar: “Ek skal ok nú þess njóta, at ek em nú liðfleiri”.
Síðan sóttu þeir at Gunnari með miklu kappi, en hann varðist vel ok drengilega. Gekk svá lengi, þar til at hann hafði drepit þrettán.
Nú er þar til at taka, at Þorbjörn var heima ok Helgi sonr hans.
Þá mælti Helgi við föður sinn. “Frestast Gunnari, ok vil ek, at vit förum at leita hans.”
Síðan fóru þeir feðgar, þar til er þeir kómu þar at, sem þeir Jökull ok Grímr sóttu at Gunnari með miklu kappi. En þegar er þeir sáu þá feðga, þá lögðu þeir á flótta.
Þá mælti Helgi til Gunnars: “Viltu, at vit förum eptir þeim?”
Gunnarr kvaðst eigi vilja elta þá, “því at okkr mun gefast tómstund at finna þá.”
Gunnarr var þá mjök sárr, lagði Þorbjörn hann í vagn, ok óku þeir honum heim. Síðan váru sár hans þvegin ok greru þau skjótt.
En er þeir bræðr komu heim, spurði Þorgrímr þá Jökul tíðenda. Jökull sagði honum þá allt, sem farit hafði. Þá mælti Þorgrímr: “Lítt þykir mér upp hafa tekizt, ok vilda ek, at þat legðist af at eiga við þá bræðr.”
Jökull mælti: “Ekki dugir ófreistað, ok munum vit Gunnarr finnast aptr.”
Sár Gunnars greru skjótt. Leið nú á vetrinn. Fundust þeir eigi, Bárðr stýrimaðr ok Þorgrímr. Bárðr tók at búa sik um várið. Þeir bræðr réðust til ferðar með honum, Helgi ok Gunnarr. En er þeir váru búnir, beiðist Gunnarr at ganga á land. Stýrimaðr bað hann ráða, ok koma þó skjótt aptr. Gunnarr játar því. Hann tók þá vápn sín, ok gekk sem hvatast til Hörgslands. Þat varð síð um kveld. Hann barði á dyrr. Þræll einn gekk til dyra. Hann spurði, hver kominn væri, eða hví hann færi einn saman.
Hann svarar: “Gríss er hér,” segir hann. “Ek vilda finna Jökul sem skjótast.”
Þrællinn hljóp inn ok sagði Jökli. Hann tók vápn sín ok gekk út síðan. Gunnarr veik sér fram á hlaðit, en dimmt var úti, ok sá Jökull eigi manninn, ok gekk út ór dyrunum, ok spurði, hvar Gríss væri.
Gunnarr svarar: “Hér em ek nú, ok gakk hingat.”
Jökull heyrði svör ok þóttist heilsa Grís. Gunnarr bað hann þá verja sik. Síðan börðust þeir í ákafa, ok féll Jökull skjótt fyrir Gunnari. Síðan gekk hann heim aptr at dyrunum, ok spurði, hvar Grímr væri, ok bað hann út ganga. Hann brá við skjótt, ok hljóp út þegar. Hann þekkti þegar manninn ok gekk at Gunnari með öxi störa, en hann brá fyrir skildinum, en annarri hendi hjó hann til Gríms á fótinn fyrir ofan knét, svá af tók. Féll Grímr þá til jarðar. Lét Gunnarr þá skammt höggva í millum ok hjó á hálsinn, svá at af tók höfuðit. Gunnarr gekk heim at dyrunum ok lagði Grím þar niðr.
En eptir þetta unnit gekk hann til dyngju Helgu. Hon sat á palli, ok hafði leyst hár sitt ór dreglum. Hon sópaði þá hárinu frá augunum, er hon sá Gunnar, ok heilsaði honum glaðliga. Hann tók vel kveðju hennar. Hon spurði hann tíðenda, eða hvaðan hann væri at kominn. En hann sagði slíkt, sem hon spurði, ok settist niðr hjá henni.
Helga mælti þá: “Hvat ætlar þú nú fyrir þér?”
Gunnarr segir: “Í burt hafða ek ætlat,” segir hann.
“Hversu ætlar þú at halda orð okkar, þau sem við höfum talat?” segir hon.
Gunnarr segir: “Ek fór nú til þess á þinn fund, at ek vil þau enn framar binda, en áðr.”
“Svá vil ek vit gerum,” sagði Heiga. Síðan bundu þau þat fastmælum sin á milli, at hann skyldi eigi aðra konu eiga, eða hon annan mann, ef þau mætti ráða. Skilja nú með þessu, minnist þá til Helgu með miklum elskuhuga, gekk út síðan, en Helga sat eptir, ok grét mjök sáran.
Gunnarr létti eigi ferð sinni né farlengd, fyrri en hann kom til skips, ok fann bæði stýrimann ok bróður sinn Helga. Þeir spurðu tíðenda. En hann kvaðst eigi segja kunna, nema hann sagði slík sem váru.
Þorgrímr bóndi gekk út nökkru síðar; sér nú vegsummerki, at synir hans lágu báðir dauðir. Brá honum mjök við þessa sýn ok lætr þá verða jarðaða eptir gömlum sið. Þetta spurðist víða um heruð, ok þótti mikil tíðendi, ok váru þeir þó fám harmdauðir. Váru nú miklar getur á, hver þeim mundi at skaða hafa orðit, ok kann þat engi öðrum at segja. Bar Þorgrímr mikinn harm eptir sonu sína, ok varð þó svá búit at hafa.
Í þenna tíma létu þeir út, ok gaf þeim vel byri, til þess er þeir komu ór landssýn. Þá rak á fyrir þeim myrkva svá mikla, at þeir vissu eigi, hvat þeir fóru. Rak þá um sjóinn allan allt sumarit, ok sjá þeir hvergi land. Einn dag ræddu þeir um, hvat til mundi bera.
Þá mælti Bárðr: “Vit skulum hluta mann í tré.” Ok svá var gert. Gunnarr hlaut at fara.
Þá mælti hann: “Þat ætla ek, at annat sé mér betr hent.”
Þá mælti Bárðr til Gunnars: “Viltu at ek fara ok mun ek leysa þik af þessu?”
“Ek skal fara,” segir Gunnarr.
Gunnarr las sik bæði skjótt ok fimlega upp eptir höfuðbendum, til þess er hann kom upp í siglu topp. Hann settist niðr, ok í því létti af myrkri öllu, því sem hafði verit yfir skipi þeirra. Sá hann þá víða, ok land fyrir stafn fram. Þat var ok mjök jöklum vaxit. Hann sá þar fram undan ganga nes löng, en skerast inn í landit fjörðu marga ok stóra, þeir er fullir váru af allra handa veiðiskap. Þeir lögðu í fjörð þann, er Skuggi heitir. Þá var komit at haustnóttum ok vetraði, en flestum þótti mál hvíldar af löngu sjóválki, ok var þat af ráðit, at skipa þar upp, ok ætluðu þar um at búast, efla nú upp skálasmíði, ok gekk þeim þat bæði vel ok skjótt. Var Gunnarr þar formeistari at. Varð hon skjótt af hendi leyst. Settust þá um kyrrt, höfðu veiðiskap nógan, bæði sela, fiska ok hvali.
Einn dag er þeir váru í skála sínum, mælti Bárðr til Gunnars: “Hversu lengi skulum ver hér svá vera, at vér höfumst eigi at?”
Gunnarr segir: “Vér skulum skipta liði váru; skal Helgi ok Bárðr fara í annan stað við tolfta. mann, en ek skal fara við sétta mann.”
Svá gerðu þeir. Hlaut Gunnarr þá at fara á jökla. Fara þeir um morgin heiman allir, Gunnarr ok hans félagar, gengu um daginn lengi ok verða við engan hlut varir. Þeir sækja nú langt fram á jöklana, þar til at þeir koma at gjá einni stórri. Þeir fara lengi með gjánni, ok komast hvergi yfir. Þá hljóp Gunnarr yfir gjána, en fylgdarmenn hans kómust eigi yfir, ok skildi þar með þeim.
Gunnarr gekk þá lengi einn samt, þar til er hann sá einn stóran björn. Gunnarr kallaði á hann ok bað hann bíða. Þá leit bersi aptr, ok settist niðr ok beið mannsins. Gunnar bar at skjótt. Hann hafði stóra bjarnsviðu í hendi, ok lagði þegar til dýrsins undir bóginn svá at í hjartanu stóð, en dýrit dó þegar. Þá gerði myrkt af nótt, svá at hann sá þá eigi til gera dýrit. Gunnarr lagði þá bersa á bak sér ok bar hann til þess, er hann kom at gjánni. Þá lagði hann niðr dýrit, ok vissi eigi, hversu hann skyldi yfir komast gjána með byrði sína. Hann tók á sik göngu ok gekk með gjánni, til þess at hann kom þar at í einum stað, at mjórra var yfir, en annars staðar. Hann fór þar yfir með byrði sína.
Hann gekk þá enn lengi, þar til er hann heyrði hlátr mikinn. Hann nam þá staðar, ok lagði af sér byrðina. Þetta nálgaðist hann skjótt, ok gat hann at líta, hvar tvær flagðkonur fóru. Þær váru mjök svartar.
Þá mælti önnur þeirra: “Þá væri okkr vel farit, systir, at taka af Gunnari veiði sína, en draga hann heim, ok færa hann föður okkar.”
Gunnarr heyrði, hvat þær töluðu. Hann gekk í móti þeim, ok spurði þær at heiti. Önnur nefndist þar Fála, en önnur Gála.
Þá mælti Gála til Gunnars: “Leggðu af veiði þína við okkr systr.” En hann kvað eigi því nenna at óreyndu.
Þær sóttu þá at Gunnari í ákafa, en hann varði sik vel ok drengilega. Hann hjó þá til Gálu, svá at af tók höndina. Hann hjó þegar á hálsinn svá at af tók.
Þá mælti Fála til Gunnars: “Gef þú mér líf, ok skal ek vera þér í liðsinni, ok ek skal gefa þér gull svá mikit sem þú vilt þegit hafa.”
Þá mælti Gunnarr: “Þigg þú líf af mér, enda vertu mér trú.”
Þá mælti hon: “Far þú, Gunnarr, heim með mér til hellis föður míns, ok skal hann gefa þér vápn góð.”
“Ekki má ek þat”, sagði Gunnarr, “því at ek verð heim at fara til skála míns. Veit ek, at félagar mínir leita at mér. Skal ek í annan tíma svá gera, sem þú biðr.”
Gunnarr ferr nú, til þess er hann kom heim. Þeir Bárðr ok Helgi urðu honum fegnir. Hann lagði þá af sér byrði sína. Þeir spurðu hann tíðenda eða hvat hann hefði dvalit. Hann sagði slík, sem orðit höfðu, ok þótti þeim hann mikinn frama fengit hafa, af flagðkonum þeim. Sátu þeir nú kyrrir í skála sínum ok leið nú mjök á vetrinn.
Þat bar til einn dag, at Gunnarr átti at ganga á jökla. Hann vildi þá fara einn saman. Hann tók vápn sín ok gekk fram með firðinum ok þar upp undir jökulinn, þar sem fjörðrinn þraut. Þar var lukt hömrum stórum, svá at þar sá eigi meira en í hálfrokknu húsi. Hann fór svá lengi, þar til er hann sá elda brenna. Hann hafði þar af ljós, ok gekk eptir því, þar til er hann kom at helli stórum. Þá nam hann staðar úti fyrir hellinum. Þar sátu tröll mörg um eldinn.
Þá mælti eitt þeirra: “Betr kæmi hér Gunnarr.”
Þá svaraði annat þeirra: “Hvat væri oss þat bati, eða vissir þú eigi, hversu hann fór með þær systr, Fálu ok Gálu?”
Eitt þeirra svaraði: “Þat vilda ek, at hann kæmi aldri hér, því at ek ætla, at mér standi af honum hin mesta ógæfa.”
Gunnarr gekk þá inn í hellinn öðrum megin undir bergit, ok stóð þar nökkra stund, þar til er þau karl ok kerling fóru at sofa. Þá var eptir sonr þeirra ok tvær dætr. Þá gekk Gunnarr fram at eldinum, ok hjó til eins þeirra, svá at af tók höfuðit. Þau hlupu þá upp systkinin, ok sóttu at Gunnari með miklu kappi. Hann drap þau bæði skjótt. Síðan settist hann niðr ok lét renna af sér mæði. Þá var dimmt orðit í hellinum, því at eldrinn var sloknaðr2.
Gunnar stóð þá upp, ok gekk innar eptir hellinum, ok vildi finna þau karl ok kerlíngu. Fór hann leitandi, til þess er hann fann þau, ok gekk þar at, er þau lágu, ok fletti af þeim klæðunum. Honum sýndust þau mjök svört ok illilig. Hann lagði þá á hann, svá at í gegnum stóð. Hann brá þá svá hart við, at hann fell fram ór rúminu. Dó hann þá skjótt, en kerling vaknaði við þetta. Hon spratt upp, ok greip eitt sverð, er lá hjá henni, ok sótti at honum í miklum ákafa. Gunnarr varði sik vel, en þóttist þó í enga raun meiri komit hafa. Hann fekk þá mörg sár ok stór. Gunnar sá þá, at eigi mundi svá búit duga. Hann kastaði þá öxinni, ok réð undir kerlingu. Þau glímdu þá lengi ok gekk flest upp fyrir þeirra fótagangi. Sá Gunnarr þá, at eigi mundi svá búit hlýða.
Hann mælti þá fyrir munni sér: “Hvat mun mér í annat sinn meiri þörf Fálu, vinkonu minnar, en svá?”
Nökkuru síðar sá hann, hvar hon fór. Ekki var hon þá frýnileg, snýr þar þegar at, sem þau áttust við. Hon hjó hart ok tíðum með saxi því, er hon helt á, er Þrumr hét. Veittu þau henni skjótt bana. Þá settust þau niðr.
Hon mælti þá við Gunnar: “Nú vil ek, at þú farir með mér.”
Hann gerði þá, sem hon bað. Síðan bjuggust þau þaðan í brott, ok báru með sér mikit silfr ok gull, ok marga aðra dýrgripi. Síðan fóru þau leiðar sinnar. Gekk hon fyrir, þar til er þau kómu í helli stóran. Þau lögðu þar niðr byrðar sínar. Þar sá hann allt tjaldat, sem við veizlu væri búit.
Hon mælti þá til Gunnars: “Mál er þér at hvílast, ok taka á þik náðir.”
Hon leiddi hann þá í afhelli. Þar var borð búit. Gunnarr settist undir borðit, át ok drakk sem hann lysti. Síðan fór hann at sofa. Var hann þar um nóttina. Fála fór at finna föður sinn ok móður. Þau heilsa henni vel.
Þá spurði karl: “Hvat hefir komit í kveld?” sagði hann.
En hon sagði sem var, — “ok bið ek, at þú takir vel við honum, ok látir hann þess njóta, er hann gerði til mín.”
Karl svarar: “Láttu mik sjá hann, er þú fylgir honum svá fast.”
Hon gekk þar at, er Gunnarr lá, ok bað hann upp standa, — “því at faðir minn vill sjá þik.”
Hann klæddist skjótt, ok gekk með henni þangat, sem faðir hennar var. Hann heilsaði honum.
Skrámr mælti: “Hversu gamall maðr ertu, Gunnarr?”
Hann svarar: “Nú er ek tólf vetra.”
“Þú ert efniligr maðr,” segir Skrámr, “ok skaltu vera vel kominn með oss, ok svá vill dóttir mín.”
Þar var Gunnarr um hríð. Leið nú mjök á vetrinn.
Þat var einn dag, at Gunnarr kom at máli við Fálu vinkonu sína: “Mál þykkir mér, at vitja manna minna.”
Hon leysti hann burt með gjöfum, ok fylgdi hon honum á leið, ok bað Fála vel fyrir honum, áðr þau skildu. Gekk Gunnarr þá leið sína, unz hann kom heim. Urðu hans menn honum fegnir.
Leið svá af vetrinn, en þegar er váraði, bjuggu þeir skip sitt; en þegar er þeir váru búnir, héldu þeir þegar burt. Gaf þeim vel byri, til þess er þeir kómu skipi sínu við Noreg, þar sem Bárðr átti garð fyrir. Þá réð Hákon jarl Sigurðarson fyrir Noregi. Bárðr bauð þeim bræðrum heim til sín. Þeir þekktust þat, fluttu þangat varning sinn. Bárðr bauð hverjum manni, sem á hans garði var, at allir skyldi þeim þjóna. Þetta fréttist skjótt víða um Noreg. Þetta kom ok fyrir jarlinn, ok bauð hann þegar Bárði til veizlu, en hann játaði at fara. Sendimenn fóru aptr ok sögðu jarli, at Bárðr hét at koma.
Leið nú at þessari stundu, sem veizlan var sett. Kom Bárðr at máli við Gunnarr: “Þat vilda ek, at þú værir heima, meðan ek færi til veizlu þessarrar, sem jarl hefir mér boðit.”
Þá mælti Gunnarr: “Fara vil ek með þér. Þat þykkir mér betra, en at vera heima.”
“Svá skal vera,” sagði Bárðr.
Þeir bjuggu þá ferð sína, ok váru fimmtán saman, allir vel vápnaðir. Þeir riðu, þar til er þeir komu til hallar jarls, stíga þá af baki hestum sínum, ok ganga fyrir jarl ok kvöddu hann vel. Hann tók Bárði harðla vel, ok setti hann it næsta sér. Þá spurði jarl Bárð, hvat manna þat væri, er honum gekk næst. Bárðr segir, at þat væri íslenzkr maðr. Þá spurði jarl hann at nafni, en hann sagðist Gunnarr heita.
“Hversu gamall maðr ertu?” segir jarl. Gunnarr segir: “Ek er nú átján vetra,” segir hann.
Þá mælti jarl: “Þú ert stórr maðr, eðr eru svá margir á Íslandi?” “Satt er þat,” segir Gunnarr, “at þar eru margir miklu framar, en ek er.”
Fell niðr þessi ræða. Leið af veizlan. En eptir veizluna bauð jarl Gunnari eptir at vera, en hann játaði því ok þá boðit. Bárðr bjóst í burt ok spurði Gunnarr, hvárt jarl hefði boðit honum eptir at vera. Hann sagði þat satt vera.
“Ekki mun ek þess fýsa þik,” sagði Bárðr, “því at jarl vill þik feigan, ok vil ek, at þú farir heim með mér.”
“Ekki skal þat vera,” sagði Gunnarr, “ok skal ek at vísu þiggja þat boð, sem jarl bauð.”
Þá mælti Bárðr: “Þat vil ek, at þú vitir mín, ef þú þarft nökkurs með.”
Gunnarr kvað svá gera mundu. Síðan skildu þeir. Fór Bárðr heim, en Gunnarr var eptir ok Helgi bróðir hans með hirðinni, ok skjótt vel virðir af hverjum manni. Leið svá á vetrinn.
Einn dag var þat, at jarl lét kalla þá til sín, þá bræðr, en er þeir komu, þá kvöddu þeir hann vel.
Hann mælti til Gunnars: “Þú munt mikill íþróttamaðr,” sagði jarl.
“Eigi er þat,” sagði Gunnarr.
“Ek vil þó sjá,” sagði jarl.
“Helzt munda ek þá glíma,” sagði Gunnarr, “ef mennskr maðr væri.”
“Þat berr vel til,” sagði jarl, “ok skalt þú glíma at hálfs mánaðar fresti.”
Þetta var nú statt gert. Leið nú at þeirri stundu, sem glíman var sett. Hugði jarl nú gott til glímunnar. Kom þar margr maðr. Þar kom ok Bárðr, vinr Gunnars, því at hann hafði heyrt, at glíman var lögð, ok vildi hann finna Gunnar, áðr sá dagr kæmi. En er þeir fundust, spurði Bárðr Gunnar hvárt hann hefði játat glímunni. Hann sagði þat satt vera.
“Þat vissa ek snemma,” sagði Bárðr, “at jarl vildi þik feigan.”
Gunnarr svarar: “Svá verðr nú at vera.”
“Hér er einn hjúpr, er ek vil gefa þér,” segir Bárðr, “ í honum skaltu vera, þá er þú glímir.”
Skilja þeir nú tal sitt at sinni. Nú var út borinn stóll jarls, ok hyggr nú margr gott til, at sjá þessa gleði. Var nú fram leiddr blámaðr einn. Sá hafði mörgum góðum dreng at bana orðit. Jarl spurði þá, hvárt Gunnarr væri þar kominn. Hann sagði þat satt vera.
“Þá er nú upp at standa,” sagði jarl, “ok glíma við þenna piltunginn, sem þér er nú ætlaðr.”
“Ekki á ek at glíma við tröll,” sagði Gunnarr.
“Við þenna skaltu nú glíma,” sagði jarl.
Síðan stóð Gunnarr upp, ok gekk fram á völlinn, þar sem þeir skyldi glíma. Jarl spurði þá, hví Gunnarr færi eigi af fötum. Í því var sleppt blámanninum. Þeir tókust þá á heldr sterkliga, en þó var þat öllum auðsét, at Gunnarr var ósterkari, ok bar blámaðrinn hann um völlinn. En svá var Gunnarr mjúkr, at aldri kom hann honum af fótunum. Þar var ein hella stór á vellinum. Þangat bárust þeir at, svá at fætr Gunnars námu helluna. Þá sleppti Gunnarr þeim tökum, sem hann hafði áðr haldit, en tók báðum höndum í axlir honum, en hljóp sjálfr öfugr upp yfir helluna, ok í því kippti Gunnarr at sér blámanninum svá snöggt, at hann tók sundr í tvá hluti á hellunni. Þá varð óp mikit, ok þótti mörgum þetta it mesta þrekvirki. Þá kallaði jarl á menn sína, ok bað at taka Gunnar höndum, en þat fórst fyrir, því at Bárðr hafði fjölmenni mikit, ok veitti Gunnari lið, svá at jarl náði honum eigi. Fór Gunnarr heim með Bárði, ok þeir bræðr báðir, ok váru með honum, þat sem eptir var vetrarins. Þótti Gunnarr unnit hafa mörgum manni it mesta frelsi í drápi blámannsins, en jarl þóttist fengit hafa ina mestu sneypu, er hann missti blámann sinn, en fekk eigi Gunnar.
Einhvern tíma, sem þeir talast við, Bárðr ok þeir bræðr, spurði hann, hvat þeir ætluðust fyrir.
“Í hernað vilda ek,” sagði Gunnarr, “í sumar, ok leita mér fjár ok frægðar.”
Bárðr sagði þat til reiðu vera. “Skal ek fá þér þrjú skip, ok menn, sem þú vilt hafa.”
Gunnarr þakkaði honum þetta framlag. Váru þessi skip skjótt búin, bæði at mönnum, ok vápnum. Bárðr fylgdi þeim til skips, ok bað þá bræðr þangat at halda at hausti, en þeir játuðu því. Siðan héldu þeir í burtu ok herjuðu víða um sumarit. Varð þeim gott til fjár ok frægðar.
Einn dag sigldu þeir at eyjum nökkurum. Þeir lögðu at landi, ok tjölduðu á landi ok sofa af nóttina. Þeir sofnuðu skjótt, er menn váru drukknir ok móðir. Gunnarr stóð upp skyndilega, ok tók vápn sín, ok gekk upp á eyna einn samt. Þá sá hann mörg skip öðru megin eyjarinnar. Hann hafði tölu á þeim. Þau váru þrettán, ok öll stór. Hann sá ok tjald á landi. Hann gekk þangat, sem búðir váru, ok hann sá, at rauk. Hann vafðist í dyrunum. Þeir spurðu at, sem inni váru, hverr sá væri, er sik vildi kæfa. Hann kvaðst þar af landi ofan vera. Hann spurði þá, hverr skipum stýrði.
Þeir sögðu: “Þú ert fávíss maðr. Hefir þú eigi spurt af þeim bræðrum, Svarti ok Jökli, er nú eru frægstir, ok hver þjóð er hrædd við?”
Gunnarr fór aptr til manna sinna, ok vakti þá; bað þá at bera fé allt af skipum, en grjót í staðinn. Þeir höfðu þessu verki lokit, áðr en lýsti. Þeir sigldu þá þegar burt ór höfninni, ok fram fyrir nes. Sjá nú víkingar skipin róa at þeim í nálægð. Gunnarr spyrr þá, hverr fyrir skipunum réði.
Þeir bræðr segja til sín, — “ok viljum vér bjóða yðr tvá kosti; er sá annarr, at ganga hér frá skipum, ok annarr sá, at berjast, ef þér þorið.”
“Þann skal upp taka,” sagði Gunnarr.
“Þat þykkir oss betra,” sagði Svartr.
Síðan tókst þar bardagi hinn harðasti. Fellu margir af hvárumtveggja, ok þó fleiri af víkingum. Gunnarr gekk hart fram, ok felldi margan með sverði því, er Fála hafði gefit honum. Þá kómust þeir bræðr upp á skip víkinga. Ruddust þeir þá fast um, til þess at þeir kómust fram at siglu. Þá kom Jökull í móti Gunnari. Hann hafði mæki stóran í hendi sér. Jökull hjó þá til Gunnars með mækinum. Gunnarr bar af sér höggit ok kom þat í bitann, svá at fal báða eggteinana. Hann laut þá eptir högginu. Gunnarr hjó þá til Jökuls með sínu sverði. Þat beit allt þat, sem því var boðit, ok tók af höndina, ok þar með síðuna, ok renndi ofan á mjöðmina ok tók þar undan honum fótinn, ok fell Jökull þar dauðr niðr. Gunnarr gekk þá fram um siglu ok kom þar at, sem Svartr ok Helgi börðust; var Helgi þá bæði sárr ok móðr.
Gunnarr bað hann þá hvíla sik, en Helgi vildi þat eigi, ok sagði svá: “Ljá þú mér heldr sverð þitt.”
Gunnarr gerði sem hann bað, því at þat beit allt þat, sem því var boðit. Sótti Helgi þá í ákafa; þá bárust sár á Svart. Helgi hjó þá eitt högg svá mikit í höfuð Svarti, at hann klauf þat ok búkinn at endilöngu, svá at einn veg fell hvárr hlutrinn. Þá var æpt sigróp. Gengu þá víkingar á hönd þeim bræðrum. Tóku þeir þar mikit herfang, en gáfu hverjum manni, sem lifði eptir, grið. Fór þá hverr sem vildi, en þeir bræðr héldu í burt, ok ætluðu heim um haustit; hvat eð þeim gekk eptir vilja sínum.
Sem Bárðr fregnar þetta, at þeir bræðr váru komnir, fór hann þá til fundar við þá bræðr, ok fagnaði hann þeim vel, ok lét hann flytja heim þegar fjárhluta þeirra. Þeir gáfu Bárði góðar gjafir, sátu nú um kyrrt, þar til sem leið at jólum. Þá átti Bárðr at sækja at vanda veizlu til jarls. Hann fór þá fjölmennr en þeir bræðr váru eptir báðir. Bárðr kom á veizluna. Tók jarl honum vel.
Einn dag var þat, sem þeir sátu glaðir. Þá varð þeim margt talat. Spurði jarl Bárð, hvárt hann hefði tekit þá bræðr. Hann sagði þat satt vera.
“Djarfr maðr ertu, Bárðr,” sagði jarl, “at þú heldr þá menn, sem þú veizt at mínir óvinir eru.”
“Ekki er þat þann veg, herra,” segir Bárðr, “ok vilja þeir sættast við yðr.”
Jarl bað Bárð þá láta koma til sín, — “ok megum vér þá bezt sættast.”
Bárðr játaði því. Leið af veizlan, ok fór Bárðr heim, ok sagði þeim bræðrum, at jarl vill, at þeir komi til hans, — “ok mun ek fara með ykkr.”
Þeir bjuggust þegar á fund jarls, ok völdu honum góðar gjafir, ok færðu jarli. Hann tók því öllu vel, gerði þá sína menn, ok váru þeir síðan með jarli, þat er eptir var vetrarins.
Einn dag var þat, at Gunnarr gekk fyrir jarl ok kvaddi hann. Jarl spurði þá at, hvat þeir vildi. Gunnarr bað orðlofs, at fara út til Íslands, at finna föður sinn ok vini. Jarl gerði, sem hann bað. Síðan bjuggu þeir skip sitt, ok báru þar á fjárhlut sinn. Jarl gaf þeim góðar gjafir at skilnaði, en Bárði gáfu þeir öll þau skip, sem þeir höfðu fengit, ok þann fjárhlut, er þeir komust eigi með. Báðu hvárir vel fyrir öðrum, ok skiljast vinir, létu síðan í haf, ok gaf þeim vel byri, þar til er þeir komu skipi í Skaptárós. Frétti Þorbjörn þat skjótt, ok ríðr til skips, ok finnr sonu sína. Varð þar fagnafundr mikill. Þóttist hann þá ungr orðinn í annat sinn. Váru þeir skjótt heim fluttir. Fréttist þetta um héruð, at þeir væri heim komnir. Gunnarr frétti þat, at Þorgrímr var dauðr. Hafði hann sprungit af harmi eptir sonu sína. Gunnarr minntist þá orða þeirra, er þau Helga höfðu mælt. Fór hann þá til Hörgslands. Var honum þar vel fagnat. Hann gekk þegar til fundar við Helgu. Hon varð honum allfegin. Hann bað hennar þegar. Því máli var vel svarat af móður hennar, því at hon hafði vitat öll ráð með þeim. Var þegar við boði búizt ok mörgum manni til boðit. Gekk sú veizla vel fram. Gaf Gunnarr öllum góðar gjafir, þeim sem þangat höfðu sótt. Fór þá hverr heim þangat, sem átti.
Gunnarr reisti bú mikit á Hörgslandi, ok tók þar með goðorð, sem Þorgrímr hafði haft áðr, ok þótti öllum þat vel skipat. Helgi var heima með föður sínum.
Enn er þar til at víkja sögunnar, sem var frá horfit, at þau váru systkin Þórdís ok Örn, ok vildi hann þá enn minnast þess fjandskapar, er fyrr hafði verit þeirra á meðal.
Þat var einn dag, at Gunnarr stóð upp snemma um morguninn, ok tók vápn sín. Helga spurði, hvert hann ætlaði. Hann gekk út snúðugt ok svaraði henni engu; steig á bak hesti sínum; reið til þess hann kom at Vatnsenda; hann steig þar af baki hesti sínum, ok harði at dyrum. Örn gekk út ok heilsaði Gunnari. Þá mælti Gunnarr:
“Nú er at verja sik, Örn.”
Þeir börðust lengi, ok varð hvárrtveggi sárr mjök, en Gunnarr mæddist seinna, af því at hann var maðr yngri, ok beiddi Örn hvíldar; þeir hvíldust, ok studdust fram á vápn sín. Gunnarr bað hann þá enn verja sik. Örn spratt upp, ok sótti at Gunnari, svá at hann mátti eigi annat en at verja sik. Örn hjó þá til Gunnars svá mikit högg, at hann klauf af honum brynjuna, svá at hon fell öll af sem fis niðr um Gunnar. Í því hjó Gunnarr í hjálm Arnar, svá at klauf höfuðit ok þar með búkinn at endilöngu, ok féll hann þar dauðr til jarðar.
Gunnarr var þá bæði sárr ok móðr. Hann reið þá heim; varð Helga honum allfegin. Hon batt um sár hans, ok greru þau allskjótt. Víg Arnar fréttist nú víða, ok varð hann engum manni harmdauði, nema systur hans. Hon undi illa við sinn hlut, ok vildi hon hefna hans með göldrum sínum. Henni varð þat eigi lagit, en þó bar hon sik at því löngum.
Þat er af Helga at segja, at hann fekk fæð mikla. Hann reið þá einn dag at finna bróður sinn, ok sagði honum, at hann vildi biðja Ingibjargar dóttur Geirs bónda. Síðan ríða þeir báðir bræðr á fund Geirs við tólfta mann. Geirr bauð þeim þar at þiggja beina ok náðir. Þeir stigu nú af baki, ok ganga til stofu, ok váru þar um nóttina í góðum beina. Þeir höfðu uppi bónorðit við Ingibjörgu fyrir hönd Helga, en Geirr bóndi veik þeim svörum til dóttur sinnar. En hon kvaðst vilja hér hlíta föður síns ráði. Var þessu nú keypt. Skyldi þat boð vera um haustit á Geirslandi um vetrnætr. Þeir riðu heim bræðr báðir til búa sinna.
Leið nú á sumarit, ok kom sá tími, sem á kveðit var at brullaupit skyldi vera. Kom þar þá margr ok var engi óboðinn. Stóð veizla sú sjau daga ok sjau nætr. En at endaðri veizlunni fór hverr heim til sinna heimkynna. Váru allir meiri háttar menn með gjöfum út leiddir. En Helgi fór heim til Keldugnúps með konu sína ok sat nú í kyrrð.
Þórdísi þótti mikit fráfall bróður síns, ok tók at efla seið mikinn at Gunnari, svá at hann mátti eigi um kyrrt sitja, hvárki heima né annars staðar. Hann lét þá einn dag söðla hest sinn, ok reið til Keldugnúps; var honum þar vel fagnat. Hann sagði föður sínum þat vandræði, sem honum var til handa komit, ok bað hann til leggja með sér eitthvert ráð, at honum þætti vænst, at duga mundi.
Þorbjörn kvað þat varla kunna til at leggja, — “en þó mun eigi duga at svá standi. Þú skalt ríða til Foss, ok bjóða Þórdísi fé fyrir bróður sinn, svá sem hon vill sjálf gert hafa. En ef hon vill þat eigi, kann ek ekki til at leggja með þér.”
Gunnarr reið þá heim fyrst, en þegar næsta morgun reið hann til Foss. Þórdís var þá úti ok þekkti Gunnarr. Hon gekk þegar inn. Gunnarr sté niðr af hesti sínum, ok gekk heim at durunum ok þegar inn í bæinn, ok snýr til stofu. Þórdís sat á palli. Engi heilsaði Gunnari, er hann kom inn.
Hann mælti til Þórdísar: “Því em ek hér kominn, at ek vil bjóða þér bætr fyrir bróður þinn, svá sem þú vilt sjálf mestar hafa.”
Þórdís svaraði: “Þetta kom þér seint í hug. Munda ek þær fyrir löngu þegit hafa, ef þú hefðir mér þær fyrr boðit.”
“Taktu nú,” segir Gunnarr, “sem ek býð þér.”
“Svá skal vera,” segir Þórdís, “ok geri ek eptir bróður minn þrenn manngjöld.”
Þau sættust at því. Gunnarr lauk þá þegar fé þat allt, sem Þórdís gerði, ok reið heim síðan, ok váru þau jafnan síðan vinir. Sátu nú hvárirtveggi í sínum búum um kyrrt.
Þeir bræðr þóttu hinir mestu menn, enda var þat bæði, at engir urðu til at leita á þá þaðan af, enda ýfðu þeir engan. Er frá þeim komin mikil ætt. Þóttu þat allt vera miklir menn fyrir sér. Ok lýkr þar þessarri sögu.
1 Kona er nefnd : so in AM 554 i 4°1v4 ; elsewhere Kona hans er nefnd.
2 var slokknaðr : -kk- is modern; sloknaðe in AM 554 i 4° 9r19.
Источник: Gunnars saga Keldugnúpsfífls : Íslendinga sögur, X, Guðni Jónsson bjó til prentunar, 1953. 453–486.
OCR: Hrafn inn vínlenzki