Óttars þáttr svarta
(eftir Flateyjarbók)

Óttarr hét maðr íslenzkr. Hann var skáld gott. Hann var nökkura stund í hirð með Óláfi svíakonungi. Hann orti mansöngsdrápu um Ástríði, dóttur Óláfs svíakonunngs. Þat kvæði mislíkaði mjök Óláfi konungi inum helga. Þat kvæði var mjök ort ok helt við væningar. En er Óttarr kom til Nóregs, þá lét Óláfr konungr inn helgi taka hann ok setja í myrkvastofu ok ætlaði at láta drepa hann.

Sighvatr skáld var mikill vinr Óttars. Hann fór um nátt til myrkvastofunnar. Ok er hann kom þar, þá spyrr hann, hversu honum líkaði. Óttarr svarar ok segir, at verit hafi honum kátara. Sighvatr bað hann þá kveða kvæðit, þat er hann hafði ort um Ástríði. Óttarr kvað kvæðit, sem Sighvatr beiddi.

Ok er hann hafði lokit kvæðinu, þá mælti Sighvatr: «Mjök er kvæðit ort, ok er eigi undarligt, þótt konunginum mislíkaði kvæðit. Nú skulum vit snúa þeim vísum, sem mest eru á kveðin orð í kvæðinu. Síðan skaltu yrkja kvæði annat um konunginn. En at vísu mun hann heimta at þér kvæðit, áðr þú sért drepinn. Nú er þú hefir þat kvæðit kveðit, þá skaltu eigi láta falla kveðandina, heldr skaltu þegar hefja kvæðit, þat er þú hefir um konunginn ort, ok kveða meðan þú mátt.»

Óttarr gerði svá sem Sighvatr mælti. Hann orti á þrim nóttum, þeim er hann var í myrkvastofunni, drápu um Óláf konung. Ok er Óttarr hafði þrjár nætr verit í myrkvastofunni, þá lét Óláfr konungr leiða hann á sinn fund.

Ok er Óttarr kom fyrir konunnginn, þá kvaddi hann Óláf konung, en konungurinn tók eigi kveðju hans, heldr mælti hann til Óttars: «Þat er nú ráð», segir konungur, «at þú kveðir, Óttarr, kvæði þat, er þú hefir ort um dróttningina, áðr þú sért drepinn, því at dróttningin skal heyra hróðr þann, er þú hefir ort um hana.»

Ástríðr dróttning sat í hásætinu hjá konunginum, þá er þeir Óttarr töluðust við. Óttarr settist niðr á gólfit fyrir fætr konunginum ok kvað kvæðit. Konungrinn roðnaði við, er hann kvað. Ok er lokit var kvæðinu, þá lét Óttarr eigi niðr falla kveðandina, heldr hóf hann upp drápuna, þá er hann hafði ort um konunginn, en hirðmenn konungs kölluðu ok mæltu, at flimberinn skyldi þegja.

Sighvatr mælti þá: «Þat er líkast,» sagði hann, «at konungrinn eigi vald á at drepa Óttarr, þegar hann vill, þó hann kveði kvæði þetta fyrst, ok hlýðum vér vel kvæðinu, því at oss er gott at heyra lof konungs várs.»

Hirðin þagnaði við þessi orð Sighvats, en Óttarr kvað drápuna til enda. En er því var lokit, þá lofaði Sighvatr mjök kvæðit ok kallaði vel ort.

Óláfr konungr mælti þá: «Þat mun ráð, Óttarr, at þú þiggir höfuð þitt í þessu sinni fyrir drápuna.»

Óttarr svarar: «Þessi gjöf þykkir mér allgóð, herra, þótt höfuðit sé eigi fagrt.»

Óláfr konungr dró gullhring af hendi sér og gaf Óttari.

Ástríðr dróttning renndi fingrgulli á gólfit til Óttars ok mælti: «Taktu, skáld, gneista þann ok eig.»

Óláfr konungr mælti: «Var svá, at þú máttir eigi alls bindast at sýna þitt vinfengi við Óttar.»

Drottning svarar: «Eigi meguð þér kunna mik um þat, herra, ok ek vil launa mitt lof sem þér yðvart.»

Konungrinn svarar: «Svá skal nú ok vera í þessu sinni, at ek skal þér eigi sakir fyrir gefa þessa fjárgjöf, en þó meguð þit svá til ætla, at mér mun lítilgæft vera um vinfengi ykkart heðan í frá af þeim skáldskap, er Óttarr hefir ort um þik.»

Nú var Óttarr lengi með konungi í góðri virðingu. Sjá drápa er kölluð Höfuðlausn, er Óttarr orti um Óláf konung, fyrir því at Óttarr þá höfuð sitt frá bana at kvæðislaunum.

Источник: Íslendinga sögur. Guðni Jónsson bjó til prentunar.

© Tim Stridmann