Тексты для чтения

4. Отрывок из «Книги об исландцах» Ари Торгильссона

Óláfr rex1, Tryggva sonr, Óláfs sonar, Haralds sonar ins hárfagra, kom kristni í Norveg ok á Ísland. Hann sendi hingat2 til lands prest, þann er hét Þangbrandr ok hér kendi mǫnnum kristni ok skírði þá alla, er við trú tóku. En Hallr á Síðu, Þorsteins sonr, lét skírask snemhendis ok Hjalti, Skeggja sonr, ór Þjórsárdali ok Gizurr inn hvíti, Teits sonr, Ketilbjarnar sonar frá Mosfelli, ok margir hǫfðingjar aðrir. En þeir váru þó fleiri, er í gegn mǽltu ok neittu. En þá er hann hafði hér verit einn vetr eða tvá, þá fór hann á braut ok hafði vegit hér tvá menn eða þrjá, þá er hann hǫfðu nítt. En hann sagði konunginum Óláfi, er hann kom austr3, allt, þat er hér hafði yfir hann gengit, ok lét ørvǽnt, at hér myndi kristni enn takask. En hann varð við þat reiðr mjǫk ok ǽtlaði at láta meiða eða drepa ossa landa fyrir, þá er þar váru austr. En þat sumar it sama kómu útan heðan þeir Gizurr ok Hjalti ok þágu þá undan við konunginn ok hétu honum umsýslu sinni til4 á nýjaleik, at hér yrði enn við kristninni tekit, ok létu sér eigi annars ván, en þar myndi hlýða.

En it nǽsta sumar eptir fóru þeir austan5 ok prestr, sá er Þormóðr hét, ok kómu þá í Vestmannaeyjar, er tíu vikur váru af sumri6, ok hafði allt farizk vel at. Svá kvað Teitr7 þann segja, er sjalfr var þar. Þá var þat mǽlt it nǽsta sumar áðr í lǫgum, at menn skyldi svá koma til alþingis, er tíu vikur vǽri af sumri, en þangat til kómu viku fyrr8. En þeir fóru þegar inn til meginlands9 ok síðan til alþingis ok gátu at Hjalta, at hann var eptir í Laugardali með tolfta mann, af því at hann hafði áðr sekr orðit fjǫrbaugsmaðr it nǽsta sumar á alþingi of goðgá. En þat var til þess haft, at hann kvað at lǫgbergi10 kviðling þenna:

Vil-k eigi goð geyja,
grey þykki mér Freyja.

En þeir Gizurr fóru, unz þeir kómu í stað þann í hjá Ǫlfussvatni, er kallaðr er Vellankatla, ok gørðu orð þaðan til þings, at á mót þeim skyldi koma allir fulltingsmenn þeirra, af því at þeir hǫfðu spurt, at andskotar þeirra vildi verja þeim vígi þingvǫllinn. En fyrr en þeir fǿri þaðan, þá kom þar ríðandi Hjalti ok þeir er eptir váru með honum. En síðan riðu þeir á þingit, ok kómu áðr á mót þeim frǽndr þeira ok vinir, sem þeir hǫfðu ǽst. En inir heiðnu menn hurfu saman með alvǽpni, ok hafði svá nǽr, at þeir myndi berjask, at eigi of sá á milli. En annan dag eptir gengu þeir Gizurr ok Hjalti til lǫgbergs ok báru þar upp erindi sín; en svá er sagt, at þat bǽri frá, hvé vel þeir mǽltu. En þat gørðisk af því, at11 þar nefndi annarr maðr at ǫðrum vátta, ok sǫgðusk hvárir ór lǫgum við aðra, inir kristnu menn ok inir heiðnu12, ok gengu síðan frá lǫgbergi.

Þá báðu inir kristnu menn Hall á Síðu, at hann skyldi lǫg þeira upp segja, þau er kristninni skyldi fylgja. En hann leystisk því undan við þá, at hann keypti at Þorgeiri lǫgsǫgumanni13, at hann skyldi upp segja, en hann var enn þá heiðinn. En síðan er menn kómu í búðir14, þá lagðisk hann niðr, Þorgeirr, ok breiddi feld sinn á sik ok hvíldi þann dag allan ok nóttina eptir, ok kvað ekki orð. En of morguninn eptir settisk hann upp ok gørði orð, at menn skyldi ganga til lǫgbergis.

En þá hóf hann tǫlu sína upp, er menn kómu þar, ok sagði, at honum þótti þá komit hag manna í ónýtt efni, ef menn skyldi eigi hafa allir lǫg ein á landi hér, ok talði fyr mǫnnum á marga vega, at þat skyldi eigi láta verða, ok sagði, at þat myndi at því ósǽtti verða, er vísa ván var, at þǽr barsmíðir gørðisk á milli manna, er landit eyddisk af. Hann sagði frá því, at konungar ór Norvegi ok ór Danmǫrku hǫfðu haft ófrið ok orrostur á milli sín langa tíð, til þess unz landsmenn gørðu frið á milli þeira, þótt þeir vildi eigi15. En þat ráð gørðisk svá, at af stundu sendusk þeir gersemar á milli, enda helt friðr sá, meðan þeir lifðu. “En nú þykkir mér þat ráð,” kvað hann, “at vér látim ok eigi þá ráða, er mest vilja í gegn gangask, ok miðlum svá mál á milli þeira, at hvárirtveggju hafi nakkvat síns máls, ok hǫfum allir ein lǫg ok einn sið. Þat mun verða satt, er vér slítum í sundr lǫgin, at vér munum slíta ok friðinn”. En hann lauk svá máli sínu, at hvárirtveggju játtu því, at allir skyldi ein lǫg hafa, þau sem hann réði upp at segja.

Фиг. 10. Поле, на котором собирался альтинг. Скала закона — слева от дороги.

Þá var þat mǽlt í lǫgum, at allir menn skyldi kristnir vera ok skírn taka, þeir er áðr váru óskírðir á landi hér. En of barna útburð16 skyldu standa in fornu lǫg ok of hrossakjǫts át17. Skyldu menn blóta á laun, ef vildu, en varða fjǫrbaugsgarðr, ef váttum of kvǽmi við. En síðarr fám vetrum var sú heiðni af numin sem ǫnnur. Þenna atburð sagði Teitr18 oss, at því er kristni kom á Ísland. En Óláfr Tryggvason fell it sama sumar19 at sǫgu Sǽmundar prests20. Þá barðisk hann við Svein Haraldsson danakonung ok Óláf inn sǿnska Eiríksson at Uppsǫlum svíakonungs ok Eirík, er síðan var jarl at Norvegi, Hákonarson. Þat var CXXX vetra eptir dráp Eadmundar21 en M eptir burð Krists at alþýðu tali.