Framför Maríu

‹I› Nafne vors herra jesu christi byriazt hier miraculum af framfor uorar frv sancte marie. Ath i þann sama tima sem drottin vor herra jesus christus kom til sinar pislar. Ok j mille anarra orda beidde hans dyrdligazta moder hann ath segia seir af sinne framfor ok byriar sua sina bæn. Heyr þu minn sætazte son. Eg bidr þinn heilagleik ath þann tima sem min ond skal burt ganga af þessare verolldu ath þu minn elskuligazte son medtaker mic med þinum einglum ok haufudeinglum ok alla þina postola latt þv nær vera minne framfor. Drottinn talade til hennar.

Heyr þu mustere eilifs guds ok enn sagde hann til hennar. Heyr faugur ok blezud drotting allra bloma. heyr þu frv þu ert blezud ok vpphafin yfer allar kuinur. ok fyr en þv bart mic j þinum kuide fẻdde eg þic af braude einglana firi tilkuomv eingils mins ok efter þinum vilia vardueitta eg þic. Huersu ma eg þic yfergiefa þar sem þu bart mic ok eg so þj́n briost. ok þu fluder med mic ok margar þrauter þo þolder firi mic þvi skaltpu vita ath sua sem minn eingell geymde þinn ok þionade þier. sua ok firi vist skal hann þin giseta ok þier þiona allt til þinnar framfarar. Ok enn ef eg þoli hier efter pisl ok dauda firi mennina. sua sem skrifat ok spad er ath eg skuli vpp risa ꜳ. þridia deg‹i›. Ok þar efter þa þu sier minn eingil gabriel. komanda til þin med þann palma sem eg mun senda þier af himinriki. skaltpu vist vita ath eg koma skulande med minum lærisueinum. einglum. haufudeinglum ok med himinrikis krauptum. ok þann same gabriel eingill mvn þier kungiora nær þin aund mun vt ganga af þinvm likama. ok eg mun þa koma med flockum eingla ok haufudeingla ok meyia ok flytia þina ond ok likama til himinrikis huar huorki er hrygd ne sorg. Þa fiell hon til fota sins blezada sonar, ok kyste sa hans bæde kne ok sagdi sua. Blezadr sa skapare himins ok jardar er mier gaf slika giof. firi minn son jesum cristum Ok vpp fra þessu framan til pislar drottins j́ pislenne. efter vpprisv ok vppstigning. var himinrikis drotning guds nioder maria jafnan a bænum.

‹A› þridia degi adr enn blezud mær maria leid burt af verolldine kom guds engill gabriel til hennar. hafande j sinne hægri hendi palma ok heilsade henne sua segiande. Aue maria gracia plena dominus tecum. huat sua norænazt Heil maria full med nad. drottin er med þier. Hon suarade. Deo gracias. Þat norænazt sua. lof ok dyrd heidr ok æra vegur ok virding se almattigum gudi. ok enn sagde eingillinn. Med tack þv þann palma sem drottin. min en sonur þinn sende þier af himinriki. Senniliga gerde hon gudi þa þacker firi fyrsagda hluti. sua segiande. Magnificat anima mea dominum. Þat norænazt sua. Micklar ond mín drottinn.

En þann man er ioseph heit af þeim stad er aramattia heiter. geymde j sinum husum nott ok dag jumfrv mariam. ok þionade henne kungiorde ollum sinum vinum kyningium ok navngum. ok ollum þar saman komnum framfaur heilagrar marie, ok blezud mær maria. þuo sinn likama med miclum fagnade ok beid sua tilkuomu sins blezada sonar, ok hafde med sier. þriar. meyiar er sua heitv. Sez. Sephora. Alizota. hueriar henne þionudu. ok giættv natt ok dag. ok ahinum þridia degi efter tilkvomv gabrielis. þridiu stundu dags. gerduzt miclar reidar þrumur. elldingar. regn. ok landskialfte en sialf iumfrv maria stod þa þann sama tid a bænum. j sinv bænahusi. ok johannis apostolus kom til hennar. ok heilsade henne. sua segiande. Aue maria gracia plena. dominus tecum. ok hun sanliga sua segiande. deo gracias, gieck hon þa mot honum kyssande hann. ok segiande sua. Minn kiærazti joui firileitz þv mic a þessum tima ok giætter eigi bodorda. þins meistara sem hann baud þier þa ‹hann› hieck akrossinum. til hialpar sinv folki. Hin heilagi johannes var fram fallande a sinn bæde kne gratande ok bad sier liknar. En hon jafnsnart var honum liknande gefande honum sina blezun. ok enn janat sinn kysti hon hann. ok sua snart sem hon þeinkte sig spyria hann huadan hann kiæmi. eda firi hueria sauk hann væri kominn j ierusalem. sa hon standa guds Ierisueina firi dyrvm hus sins. fraskildum Thoma. huer kallaz torttyggr. ok aller jafnsnart jnngangande. ok sua segiande. Ave maria, gracia plena. dominus tecum. ok hon suarar. Deo gracias.

Þessi voru naufn guds Ierisueina er þar voro komner. Johannes ewangelista Petrus. Andréas. Jachobus zebedei. Jacobus alphei. Philiphus. Luchas. Bartholemeus ok Judas thaddeus. ok adrer sua marger. at vier faum alldri nofnum talit Ok blezud maria talade sua til þeirra sem komner vorv. Huar firi kuomo þier hier aller. Petur postoli suarade. Heyr drotting min. ok frv. himiiʀikis ok jardrikis. Oss er meire naudsyn. ath spyria þess af þier. er þu spyr oss. Þui j dag var eg j anthiochia ok med sua miclum skunda var kom eg hier ok uar eg hingat leiddr ath eg matti huorke hugsa ne tala þar jmille ok eg uar hier slikt it sama saugdu aller postolar adrer af huerium stad edr ʀiki er huer var brutt numinn. þa tok huer ok einn ath vndrazt hardla miog vm sina þarkuomu. Jungfrv maria sagdi til þeirra. eg bid drottins mins ok sonar þviat j dag mvn min sal skiliazt vid min likama. ok syndi þeim þann palmam sem drottin sende henne af himinriki. ok enn sua til þeirra talanda. Vake þier ok bided firi mier. ath drottin son min finne oss vakande. Þa lofudu þeir aller henne ath vaka ok vocktu þeir alla þa nott sem salma song ok andaligum lofsaungum ok gudligu lofi.

Nu ath komanda degi birtizt heilagur ande j skyi sem sinum lærisueinum Petro. Jacobo. Johanne, birtizt ok nidr ste med honum micil fiolde eingla ok med tok sal sinar elskuliguztv modr. ok þa skalf oll jordin ok lystizt med micille birte. j tilkaumv drottin‹s› vors jesu christi. en aller næruerande kendu enn sæta/azta jim. ok heyrdu eingla fagurt lofsyngiandu. ok sua latanda. Sicut lilium inter spinas sic amica mea inter filias. Huad sua norænazt. Suo sem lilia jmillum þyrna. suo er min vnnasta milium dætra jerusalems. Ok sem þessi frabærilig birte ok processio hafde yfer stadid h alfa adra stund dags matti einginn þeirra sig af jordu vpp rette firi micilleika birtenar. En þvi liosinv burt ganganda. var sal himinrikis drottingar frv sancte marie jafsnart vpphafin til himinrikis med þvi sama líose.

Efter framfaur ok vpphafning andar guds modr marie gieck andskoten jnn j gydinga lyd ok toku ath hugsa amillum sin huad þeir skylldu gera af likama hennar þvi þeir saugdu ath hon væri nidrbrotzmadr gydingalyds. Þar firi villdu þeir fordiarfa hennar likama ok brenna. Þa gerdu þier micil gestabod micil ok aller j 'ein' stad saman kuomv ok villdu sua vm syslazt ath minning heilagrar marie væri ei lengr haufd ajardriki. þui toku þeir sin heruopn ok truduzt gera mundu nockura ohẻfu aguds lærsueinum en ræna medur ofurmakt ‹likama› blezadrar marie. þvi þeir villdu lifsgiarna hennar likama fordrifa ok vppbrenna. ok efter milldum ok reittum guds dome þa þeir bivggiu sig til. ath gera þat er haufdu adr firi hugsat. Ok j þvi sama bile tok'u' þeir til ath beriazt sin athmillum med sinum vopnum. ok drapuzt nidr sua sem þeir veri ærir. baurdu þeir haufdunvm vid murueggina ok snart voro þeir nidr drepnir. ok yfer þa sialfa kom þeirra jllgirne ok jllska þa yrdu aller guds postolar ok lærisueinar ottaslegner. af þuilikri birting. hefiande sig vpp med miclu trauste glede ok heidre. psalmasaung ok hæstu gods lofi ok annligum lofsongum. Janfram þessum lofsaungum toko þeir hennar helgazta likama af fialle syon. ok baru hann j dalen Josaphat. Ok þa þeir kuomu amidian veginn þan er þeir byriudu. mætti þeim einn meistare gydinga af jerusalem, huer er villdi kasta hennar likama nidr ajord firi varga. Ok efter reittum guds dorne þann tid er hann reitte sinar hendr ath hondla hennar blezada likama visnvdv þær vpp ath aulboga suo hann matti þar eigi aftur til draga. Þa bad hann guds postola med miclvm trega ok hrædzlu. ok lofade þeim staudvgliga ath ef firi þeirra bæner yrde hann heill ath an allre duol skyllde hann fullgeratz kristin. Þa fiellu aller guds postolar akne ok badu firi honum til guds ath hann skyllde frelsazt. ok ꜳ somv stundu vard hann heill. þessi en same gydingur kyste ꜳ. fætur sællar marie ok allra postolana. ok an allre duol skirdezt hann j þeim sama stad ok predikade sidan nafn guds huar sem hann fram kom. en postolarner toku likaman ok fluttu j dalinn josaphat. ok þeir sialfer setto nidr hennar likama med miclum fagnade ok virdingu gratande ok syngiande af micille ast ok sætleika. Þa kom yfer þa lios af himinriki. ok heilagr likame guds modr marie var vpp numenn til himna.

Framfavr.

Þann tid er heilagur thomas kom afialled oleueti þa sa hann likama heilagrar guds modr fram fara efter veginum. Þa tok hann ath grata. ok kalia harri ravst. Heyr þu blezud moder eg kem til þin ath sia þic. Þui firilætur þu mic. þvi eg sie firi þina miskun þic vpphafna til himinʀikis. gled þu mic þinn þræl. Þa heyrde hin heilaga maria hann ok sende honum linda sinn, med huerium postolarner hauf ‹du› gyrt hana. Huern hann medtok ok kyste ok gerde gudi packer. kom hann j dalen josaphat ok fann þar alla postolana. ok anan lyd micin beriande asin briost. firi þa miclu fagnadarsyn er þeir audluduzt ath sia. ok sua snart sem þeir sa thomam koma med miclum fagnade kysto þeir hann. Heilagur Petur hof sua sina rædu. til hins heilaga thomam med avitan. Sua segiande þv vart allan tid sanliga hardr ok tortryggr. ok þvi var gudi eigi þaekiligt ath þu vajrir hier med oss. ath greftre heilagrar marie guds modr. Blezadr thomas slo hann sitt briost ok sagdi sua. Sanliga veit eg ok trvi ath eg er jllr madr hardr ok otrur. þvi bid eg gud. ok jungfrv mariam liknar. ok ydr alla firi mina grimd ok otrv.

Ok þeir badu aller firi honum ok efter gerua baen spyrr hann þa huar þeir hefde greftrad hennar blezada likam ok þeir syndv honum med sinum fingre graufina. Heilagr thomas suarar þeim. Eck‹i› er hann hier huad sem þier segit eda trvid. Enn petrus s‹egir› til hans. Fyr var þu sua tortrygr ok otrvr ath þu villder eigi trva vpprisu drottins vors jesu christi nema þu þrefader adr med þinum fingrum vm aur hans pislar sara. Huersu mattþu nv trva hennar helgazta likama hier grafin. Þa sanade hann þess meir ath hann vaeri þar ecki. þessu reidduzt aller postolarner ok hlupv til grafarinar. ok toku brutt af þann stein er þar var yfer lagdur. Þa litv þeir jnn j graufina ok sa þar ecki. vtan grofina fulla af himnamiole. ok þa spurde þeir amillum sin huad þeir skyllde nv til segia. blezud thome. ok sem thomas sa þa hrsedda ok eigi vitande huad þeir skylldu segia honum nv af greftrudum likama guds modr Marie. Heilagur thomas taladi sua til þeirra. Heyrid guds viner ok miner braedr. J dag messade eg allt vt ajndia lande ok enn er eg j þeim saumum kennimanzkkedum ok eigi veit eg med huerium hartti eg kom hier eda hingat leiddr. þvi þann tid er eg gieck jfiall oliueti. Sa ek guds modr likama hafinn til himna. ok kallade eg med micille raust, ath hon skyllde gefa mier sina blezan. Huar efter su himinrikis drotting sende mer þann sama linda sem ‹hon› var gyrt med ok synde þeim hann. Þa sa postolarner þennan gyrdil. med huerium þeir vissu sic gyrt hafa hennar blezada likama. ok dyrckande gud ok beiddu sier liknar af blezudum thoma firi avitan ok þat þeir haufdu honum sagt ok af þvi ath þesse dyrdlige postole guds audladizt ath sia hinn helgazta likama. Jungfrv marie til himna vpp hafin. ok saumvleidis þann linda er honum var færdr af guds eingle.

Þa tock blezadur thomas med fagnade ath grata. oc miclu guds lofi. ok sagdi sua. Ecce quam bonum et quam jocundum habitare fratres in vnum Huad sua noraenaz. siait bredr huad gott er ok skemtiiigt ath byggia jeinum huga. Ok jafnskiott aþeirri saumu tid for huer ok einn til sinna stada. þadan sem þeir foru Suo sem abbachc sa er bar fajzlu danieli j babilon. er byrgdr var j dyragrof. Suo huarf blezadr thomas til jndialandz. ok somuleidis huer ok einn postola. j þvi somv skyi sem þeir voro þangat leidder. hurfv þeir aftur j sinn eiginligan stad þar sem þeir voro adr skipader. Ok þier sem þetta heyrid skulut eigi vndrazt þvi sa same er byrgdr var jkuide marie huerrar er hann gisette ok geymde allan tid ospilltrar ok vppreis aþridia dag efter pisl sina. ok birtizt sinum postolum jnne verandvm jhuse ok byrgdum dyrum. þann same leit daufa heyra. dauda vpprisa. sionliosa sia. likþra hreinsade ok snere vatne juin jn kana gallilsee.

En eg joseph huer er tok likama vors herra jesu christi ok lagde jmina grof ok greftrade eg ok efter vpprisu. sa eg sialfan hann ok talade eg med hann. ok þar efter geymde eg hans modr jminum husum. allt 'til' þess er hon var vpphafin til himna. Ok eg heyrde marga hluti af hennar munne leyniliga. ok þann sama tid saugdumzt eg skyldu segia. ok predica þetta allre guds kristne. huad eg giorde huar hellzt sem eg kom. Þui hefer vor herra jesus christus þa nad til gefid ath huer sa sem fetta skrif hefer jsinum husum. klerkr eda leikmadr eda kuinna ath dioful skal honum eigi granda. ok huer er skrif ar eda skrifa lætur. less eda heyrer. less eda lætur læsa hann skal audlazt jngaungu himinrikis. Ok j hueriu husi sem jnne er. framfarar skrift himinrikis drottningar marie, ef far fædizt barn skal þat eigi vera dauft. ne blint. ok eigi tungla mein hafa. eigi dioful ott. ne mallaust verda eigi bradum dauda deyia. ok j þess manz hus‹i› skal eigi micil fatækt vera. Ok jhuerre naud er þeir kalia til hennar reittvisliga. mun hon þeim vidhialp veita. Suo ok sinne dauda stund mvn hon med guds einglum ok himinrikis hirdsueitvm naleg vera þeim til hialpar. Þui bidium vær þa neu millduztv drotting himins ok jardar ath se vor minnileg. ok allra sig truandum ok treystvndum firi sinum blezada syni j ollum vorum naudsynium. Ok þvi er oss megi mestv varda bædi firi lif ok sal. þann sama faugnaud virdizt oss ath veita almattigur gud med sine haleitre modr. huer er lifer ok riker. einn gud j þreningu. vm allar verallder verallda. amen.

Источник: Widding O., Bekker-Nielsen H. An Old Norse Translation of the “Transitus Mariae” — Mediaeval Studies, Vol. 23 (1961), P. 324–333.

Текст подготовил к публикации на сайте Hrafn Hvíti

© Tim Stridmann