Valla-Ljóts saga.

1.

Sigurðr hét maðr. Hann var sonr Karls ins rauða. Hann atti dóttur Ingjalds í Gnúpufelli.

Hann atti þrjá sonu, ok hét Hrólfr hinn elsti, Halli annarr, enn Bǫðvarr þriði; þeir váru miklir menn ok sterkligir. Hrólfr var uppivǫzlumaðr mikill ok fégefinn. Halli var gleðimaðr mikíll ok lǫgmaðr, ok hávaðamaðr inn mesti. Bǫðvarr var góðlyndr, ok gerðisk farmaðr.

Torfi hét maðr, er bjó í Torfufelli, auðigr, enn ekki stórættaðr. Þá bjó Eyjólfr á Mǫðruvǫllum, ok Guðmundr, sonr hans, var þar með honum.

Sigurðr tók sótt, ok heimti saman sonu sína ok bað þá vera samhuga, ok kvazk hann sjá mega hvers þeira skaplyndi, — „ok meguð nú at hyggja, ok verið eigi til síngjarnir, ok gæti hverr sinnar sœmdar“.

Síðan andaðisk hann. Þá var Hrólfr átján vetra, Halli fjórtán vetra, Bǫðvarr tólf vetra.

Kona Torfa andaðisk. Hann var vel til sona Sigurðar. Hann fór þangat eitt sinn ok kallaði þá á tal.

Torfi mælti: „Þar hafa lengi kunnleikar á millum vár verit, ok enn vil ek þá auka minna vegna. Nú vil ek mæla til við móður yðra ok biðja hennar; mætti oss þat verða frami hvárumtveggjum; en þótt mannamunr sé, þá kann þar fyrir koma fé ok umsýsla“.

Hrólfr bað hann tala við móður sína um þetta mál. Hann gerir svá.

Hon gefr þat svar: „Þetta ráð vil ek undir sonum mínum eiga, en ekki við einræði mitt, en standa læt ek svá, ef þeir samþykkjask“.

Torfi mælti: „Hvat sýnisk þér, Halli?“

Hann svarar: „Þetta mál kemr meir til Hrólfs ok Bǫðvars, þeir eru ellstir brœðr ok kunnu forsjá fyrir at hafa.“

Torfi vekr við Halla ok alla saman, en þeir Hrólfr ok Bǫðvarr kváðu eigi óvænt stefnt, ok kváðusk þeir mundu eigi af svara um samfarar þeira.

Þá mælti Halli: „Bíða vilda ek ykkarra orða, ok var mér slíks at ván, ok má ek eigi sjá, hvat í því er ráðligt, ok mjǫk horfir til lítilla mannvirðingar; slíkr maðr er ósýnn til fullræðis. Vil ek ekki samþykki þar til gefa, at gefa móður mina gǫfga lausingjanum eptir gǫfugt gjaforð.“

En Hrólfr kvazk ekki svá sýnask. En hon kvazk eigi mundu af hǫndum vísa, — „ok samþykki ek þessu ráð“.

En Hrólfr kvazk ráða eiga. Halli kvað pat mundu fram ganga, sem hon vildi. Var brullaup á kveðit at vetrnóttum. Nú líða stundir, ok þess er getit einn dag, at konur váru i dyngju sinni, ok Halli var par kominn.

Móðir hans mælti: „Ek á at greiða málagjǫld í dag griðkonum várum. Nú vil ek senda pik í Torfufell, ok seg at Torfi sendi mér grís nǫkkurn, ok þyrfti þó, at þú værir eigi of skapbráðr, því at gríssinn mun vera illr með at fara, — ok mun hann frammi láta, ef mín orð koma til.“

„Fara mun ek, því at þú átt þér þar hollan vin.“

Ok er hann kom þar, var Torfi at vinnu ok leit eigi til hans. Halli mælti þá til Torfa: „Móðir mín sendi mik hingat til þín. at þú sendir henni grís nǫkkurn at gera af snæðing konum sínum.“

Hann leit ekki til hans ok mælti þó: „Þat má ek gera; taktu hann sjálfr, ok starfa at honum.“

Halli mælti: „Eigi er þat formannligt at ganga í saur at gyltu gamalli ókunnum mǫnnum.“

Torfi svaraði: „Hvat mælir ofrhuginn?“

„Svá mun ek ok ekki hætta til býsnanna, ok send þangat hvern, [er] þú vill.“

Torfi mælti: „Eigi ætla ek þik þykkjask jafnsnjallan gyltunni.“

Halli svarar svá: „Betra væri þetta ómælt; ekki jafna ek snilli okkari gyltu saman, ok má þetta frýjuorð kallask“.

Hann hljóp at durunum ok snaraði inn, ok þegar hjó hann af henni ranann, tók grísinn ok gekk út.

Torfì mælti: „Hafðu nú yfir þangat grísinn, ok fœr henni“.

Halli svaraði engu, ok ríðr brott ok heim á leið. En skógr var um heraðit. Hann steig nú af baki hesti sínum, ok sitr hann nú í skóginum, þar til er hann sá mann ríða í blári kápu yfir ána, ok þar kennir hann Torfa. Hann sprettr upp ok hleypr at honum ok hjó hann banahǫgg. Hann hafði bæði spjót ok sverð. Halli kastaði honum undir bakka ok huldi hræ hans, enn hafði hestinn með sér.

Hann kom heim ok hitti móður sína. Hon spyrr um ørendi hans, enn hann segir, hvar máli er komit, at Torfi myndi eigi koma i rekkju hennar eða senda henni grís, —„sem ek skilða við hann. Er rennt þeim ráðahag, þó at yðr þykki þat eigi líkligt“.

Hon svarar: „Þat hygg ek, at opt réttir þú þínar hendr til ills, ok mun þetta upphaf ógiptu þinnar, ok muntu annathvárt gǫrr sekr eða drepinn, slíkir menn, sem hér eigu eftirmæli, sem Eyjólfr er“.

Halli svaraði: „Eigi þarftu at ámæla mér svá fast fyrir þetta verk, því at lítill var mannskaði at honum, þótt þér þœtti hann góðr“.

Hon kvað þat nær hófi, — „enn betra væri þér óunnit verkit“. — Siðan fór hann í Gnúpufell til Ingjalds, frænda sins, ok segir honum tíðendin.

Hann svarar: „Far þú á fund Svarfdœla, vina þinna ok frænda; eða hvat gaftu honum at sǫk?“ segir Ingjaldr.

„Orð hans óviðrkvæmileg til mín fyrir þat, at ek vilda ekki gipta honum móður mína, ok svívirða svá ætt vára. Nú veit ek eigi, nema mér verði nær stýrt um eftirmálit, ok ek muni fara óvarliga, en ósnjallara kvað hann mik enn gyltuna“.

Þá svarar Ingjaldr: „Þat var illa mælt. Ver nú með oss, þar til er lokit er málum þínum.“

Þá bjó Viga-Glúmr at Þverá, ok hittusk þeir frændr. Þeir fóru á fund Eyjólfs, ok bjóða honum sátt fyrir þingmann sinn.

„Vér viljum virða þik þess ok bœta hundraði silfrs, en falli niðr gagnsakar við Torfa fyrir áþéttisorð við Halla. Er ok ósýnt, at meira fáisk af oss frændum, ok látum oss ekki þetta verða at misþykki“.

Eyjólfr svarar: „Svá skal ok vera; oss er Halli skyldr, enda er hann ættstórr“. Sættusk þeir at því. Var Halli þá sautján vetra, er fé þeira var skipt.

2.

Bǫðvarr rézk í kaupferðir, en Hrólfr gípr var heima á fǫðurleifð sinni. Bǫðvarr var útan langa hríð, ok var enn nýtasti fardrengr [ok] vinsæll. Hann var útan tólf vetr. Halli setti bú saman, ok átti Signýju Bersadóttur, frændkonu þeirra Mǫðrvellinga, ok gerðisk þá vel með þeim Eyjólfi ok Halla, ok kvað [Halli] þat vænst til þeirra vinfengis, at tengðir tœkisk; Eyólfr kvað hann rétt sét hafa. Halli fór mjǫk með sakar.

Litlu síðar druknaði Eyjólfr í Gnúpufellsá; hann var jarðaðr at Mǫðruvǫllum í túnvellinum heima, ok var prímsigndr áðr. Síðan tók Guðmundr enn ríki við virðingu, sonr hans, ok gerðisk vel með þeim Halla ok Guðmundi; veitti hann Halla í fjǫlmenni, en Halli var grjótpáll fyrir málum hans, ok var hann kallaðr Hreðu-Halli, ok hefir hann mesta virðing haft af Guðmundi. Þá var hann á fertøgs aldri, er hér var komit sǫgunni, ok var eigi auðsóttr með afla Guðmundar, en framkvæmð sinni. Bersi heitir sonr Halla, ok var vænligr maðr. Hrólfr var auðigr maðr ok grályndr.

Þess er getit, at Guðmundr helt boð fjǫlmennt eitt sinn á Mǫðruvǫllum, ok var Halli þar, sem at hverju boði ǫðru, því er Guðmundr helt. Þar var mjǫk mart talat.

Þá mælti Halli: „Mjǫk undarliga ferr fram hǫfðingskapr hér á Íslandi, ok þverr nú mjǫk mannvalit norðr hingat, þó helzt [í] herað þetta.“

Guðmundr svarar: „Opt finnsk þat á, at ek em virðingargjarn; eigi mynda ek annars staðar heldr hǫfðingi vera í heraði, en hér.“

Halli svarar: „Satt er þat, Guðmundr, enn eru þau heruð, er [eigi] þykkir langt í milli vera, þó at mannvalit sé hér meira.“

Guðmundr spyrr: „Hvat er þat?“

Hann svarar: „Þat er Svarfaðardalr.“

Guðmundr svarar: „Fleira muntu mæla sannara ok snotrligra; er þar snæsamt, ok liggr á vetrarnauð mikil.“

Halli svarar: „Hinn veg verðr þó lengstum í útdǫlunum slíkum, at fleiri fara þangat at kaupa mat, en þaðan ok hingat, ok fleiri nœrask þar at penningum en heðan.“

Guðmundr svarar: „Hvat skal þetta at tala, er landskostir eru svá lofaðir, ok ekki sýnisk mér svá.“

Halli svarar: „Þat hefir mér í hug komit, at breyta mínum ráðahag ok fœra þangat byggð mína í ættleifð vára.“

Guðmundr mælti : „Hví er þér þar betra at búa, en hér?“

Halli mælti: „Þar hafa búit gǫfgir frændr mínir, enda fýsir mik þangat fara, en sitja [eigi] samkera við þik, þvíat mér hagar þat til lítilla vinsælda,“ segir Halli, „ok em ek grjótpáll þinn, ok verða mér sumir ofjarlar hér í heraðinu, ok mun þat þá niðr falla, ef ek fer heðan, ok skal þó vera okkart vinfengi samt ok áðr. En ek mæli þat nú ópinberliga, at ek fekk óvinsældir af viðskiptum okkar Einars, bróður þíns, ok vil ek nú fœra mér þat af hendi.“

Guðmundr svarar: „Þetta er sumt satt, en sumt ætla ek þér þat mínna til óvirðingar, en óvinsældar.“

Halli svarar: „Hitt er eigi miðr reyndar, at þeir frændr mínir, synir Ingjalds, eru yfirmenn mínir, ok eigi má ek hér mestr maðr vera várra frænda, meðan vér erum hér allir, en þar má ek mestr maðr heita.“

Guðmundr mælti: „Eigi ætla ek, at þú fáir þar meiri virðing, enn slíka, sem þú hefir hér haft. Ek sé þar þá fjóra menn, at engi þeira vill láta virðing sína fyrir þér.“

Halli svarar: „Hverir eru þeir fjórir, er í móti mér munu standa?“

Guðmundr mælti: „Þat er einn Valla-Ljótr, sonr Ljótólfs goða, er mestr maðr er í dalnum, ok Þorgrímr, bróðir hans; enn þriði er Bjǫrn at Hofsá, en fjórði er Þorvarðr, bróðir hans, þeir eru Þorgrímssynir, kynstórir menn. Ætla ekki um Þóri, frænda þinn, at þú munir fœrask at honum. Þykki mér þér ofrefli við þá at eiga.“

Halli svarar: „Þat ætla ek þó munu fram fara.“

Síðan fór hann á fund Þóris Vemundarsonar, ok sagði honum sitt ørendi ok vildi land kaupa, ok spyrr, hvar hann veit land falt.

Þórir svarar: „Veit ek land falt á Klaufabrekku, ok mun ek fá þér engjar til, því at þar eru engi lítil; en ek vil kaupa at land til handa þér, ef þú vill hingat ráðask, en þó þykki mér þat ráðligast, at þú sér kyrr; hér mun at reyna fastnæma menn ok stórýðga.“

Halli kvað sik þat ekki mundu í brott reka, — „ok kauptu landit.“

Síðan rézk hann þangat. Ekki var byggðarleyfis beðit. Þeir láta sér ekki um finnask Svarfdœlir, því at Ljótr var hǫfðingi yfir þeim frændum, ok undu þeir vel við þat, enda réð hann einn ǫllu þeirra í milli. Hann var óhlutdeilinn umsýslumaðr, enginn stúrumaðr, mikill maðr. Þat var til marks, hversu honum líkaði: hann átti tvennan búnað, blán kyrtil stuttan, ok øxi snaghyrnda, ok var vafit járni skaptit; þá var hann svá búinn, er víghugr var á honum. En þá er honum líkaði vel, hafði hann þá brúnan kyrtil, ok bryntrǫll rekit í hendi.

3.

Hrólfr hét bóndi, er bjó upp frá Klaufabrekku; hans synir váru þeir Þórðr ok Þorvaldr; hann var gǫfugr maðr; hann tók sótt ok andaðist. Þeir brœðr tóku erfð eptir fǫður sinn ok vildu, at Ljótr skipti með þeim bæði lǫndum ok lausum aurum, þeim er þeir áttu. Fǫr Ljóts frestaðisk nǫkkura stund, en kristnat var fyrir litlu landit, ok váru lǫgleiddir dróttinsdagar. Þá var Michaelsmessa, er fundrinn var lagðr. Váru þeir þar komnir Þórir ok Halli, ok hǫfðu þeir sét mannafǫrina.

Ljótr skipti lǫndum þeirra brœðra; snær var fallinn á landamerki; hann skipti lǫndum ok tekr sjónhending í stein nǫkkurn, en ór steininum í ána, ok ferr rétt svá fram, ok nam stað við ána, ok skar þar upp torfu eða jarðkross, ok mælti: „Svá kann ek at gera landaskipti.“

Þeim brœðrum líkaði vel ok svá ǫllum, nema Halla.

Þá mæltí Ljótr: „Vit hǫfum ekki við átzk hér, Halli, en þú ert maðr hygginn, eða hversu lízk þér þetta skipti?“

Halli svarar: „Vel at jafnaði ætla ek þik lǫndum skipt hafa, en er þú mælir til þessa, þá ætla ek, at lǫgin myndi sveigð hafa verit; má ek svá helzt nǫkkut um rœða landaskiptit, eða hversu lǫgkœnn maðr ertu, Ljótr?”

Hann mælir: „Eigi kann ek lǫgin vel.“

Halli svarar: „Þat ætla ek við lǫg varða at vinna á Mikkaelsmessu, þótt hon væri eigi á dróttinsdegi, ok mun ek stefna þér um helgibrigði.“

Ljótr svarar: „Ung er enn trúan.“

Halli mælti: „Svá er at kveðit, at kristnispell sé í orðít, ok er eigi vel sét fyrir hinum smærum mǫnnum, er þér gerið svá fyrir hǫfðíngjarnir.“

Ljótr svarar ok segir þetta er eigi vel gert, — „ok mun eigi svá verða í annat sinn.“

Halli mælti: „Skjót eru ummæli mín við þik, Ljótr; ger annathvárt, gjald mér hálft hundrað silfrs, eða ek mun stefna þér.“

Ljótr svarar: „Þat mun ráðligra, at sé orðalaust við mik: ekki bœta ek fyrir vanhyggju mína, en þykkir bezt, at kyrrt sé, en ek mun styðja þitt mál.“

Halli svarar: „Ekki sómir, at láta minna fyrir koma hvárigum okkrum.“

Ljótr svarar: þú skalt eiga heimila hegning, ef optar verðr, en legg nú samþykki við mik, ok náir þú þá þǫkk minni.“

Halli svarar: „Þat skal annat vera, ok ger þú annathvárt, gjald upp féit, eða ek mun stefna þér.“

Ljótr svarar: „Eigi vil ek, at þú stefnir mér, heldr vil ek gjalda féit, ok mun vingott í móti koma. Lengi hafa várir frændr við hnippzk,“ segir Ljótr; „vera má, at í kyn kippi. Mun ek þegar gjalda féit, því at eigi vil ek reiði engilsins. Nú ef þér gengr til vinátta við mik, þá muntu vera minn hlífiskjǫldr. En ef þér gengr til fégirni, ok ágangr við mik, sem ek ætla heldr þá má enn vera, at sjálft sýnisk.“ Halli tók við fénu.

Ok á sama hausti var boð á Mǫðruvǫllum, ok kom Halli þar. Þá var Bersi, sonr hans, kominn út, ok var at boðinu. Guðmundr setti Halla it næsta sér, ok hafði haft frétt af viðskiptum þeirra Ljóts ok Halla, ok mælti svá: „Hversu líkar þér þar í dalnum út?“

Halli kvað sér vel líka. Guðmundr mælti: „Eru menn vel við þik út þar?“

En hann kvað þat með góðum hætti.

„Þat er sagt,“ sagði Guðmundr, „at þú hafir fé upp tekit af Ljóti fyrir litla sǫk.“

Halli svarar: „Eigi er þann veg jafnt; ek leitaða eptir með réttendum, ok kaus hann þann kost, er honum gegndi betr, ok máttu hér sjá silfrit.“

„Já,“ segir Guðmundr, „sé ek, at þú þykkisk vel leikit hafa, en svá segir mér hugr um, at rautt mun sjá í skǫrina fyrir inar þriðju vetrnætr. Vil ek nú þat ráða þér, at þú komir eigi út þangat; síðan mun ek kaupa þér hér land, en ábyrgjast þik eigi út þar.“

Halli svarar: „Vel er þetta boðit, en vera þykki mér þá á þeir brestir eptir, at ek vil þat eigi, ok mun ek reyna enn meir, ok fer ek ekki af þeim sǫkum enn brott.“

Síðan fór Bersi Hallason með honum, ok kómu þeir út at jólum í dalinn.

Þórir bauð Halla til jólaveizlu á Grund, — þar var kyrkjubœr, — en Bersi, sonr hans, fór heim. Þórir lét fara [eptir] andvirki, því at heyfátt var heima um jólin, er áleið. Þau ein orð fóru til eyrna Valla-Ljóti af Halla um skipti þeirra, [er] heldr voru óvingjarnlig. En eptir jólin bjósk Halli brott, ok þann morgin hittusk sauðamenn af Grund ok Vǫllum, spurðusk tíðenda, ok rœddu um, hvárir betr myndi veitt hafa um jólin, ok fylgði hvárr sínum bónda. Sagði Þóris maðr eigi þar jafnvel skemmt hafa verit, — „því at engi er skemtunarmaðr betri, en Halli, er þar var um jólin.“ Húskarl Ljóts spurði, hvenær Halli myndi heim fara. Húskarl Þóris kvað hann affarardag jólanna fara mundu. Þórir spurði húskarl, er hann kom heim, hvat hann hefði manna fundit; en hann sagði. Þórir frétti, hvat þeir hefði haft at tala, en sauðamaðr sagði allt þat, sem farit hafði.

„Já,“ kvað Þórir, „vel er sagt, en þú, Halli, skalt hvergi fara í dag,“ — ok segir honum hvat til bar, ok svá, hvat þeir hǫfðu rœtt húskarlarnir. „Er mér ekki um, at þeir segi um ferðir þínar. Er ok mér þar grunr á, at svá fari, sem Guðmundr sagði, at Ljótr mundi verða þér drjúgr í málunum.“

Halli svarar: „Hvat er okkar Ljóts í milli, nema gott?“

Þórir mælti: „Skuggi er honum í málum ykkrum.“

„Nú skal ek fara,“ kvað Halli.

Þórir svarar: „Þá skulu þér fylgja húskarlar mínir þrettán, en mér er þúngt, ok má ek ekki af því fara.“

Halli kvað þess eigi þurfa mundu.

4.

Síðan fóru þeir upp um Hǫrðabrekku. Þá mælti Halli:

„Farið nú aptr, því at nú á ek skammt heim, ok munu mér engir fyrir sitja.“

Þeir gerðu svá sem Halli mælti. Sauðahús Halla váru á gǫtunni.

Þá mælti fǫrunautr Halla: „Menn eru þar,“ sagði hann.

Halli svarar: „Má vera, at þat sé Bersi, sonr minn.“

Hann svaraði: „Þat eru ekki várir menn; þeir váru tólf saman ok einn í blám kyrtli, ok hefir øxi snaghyrnda í hendi.“

„Far þú heim ok seg Bersa, at Ljótr þykkisk eiga smáørendi við mik, ok er engi þǫrf þín hér at vera.“

Hann tók þegar á rás mikilli. Halli var gyrðr í brœkr ok hafði skikkju yfir sér, hann kastaði henni af sér. Hann hafði hjálm á hǫfði ok broddstǫng í hendi, en gyrðr sverði, ok gengr í móti þeim ok hjá fram.

Þá mælti Ljótr: „Dveljum eigi við atgǫngu, ok tǫkum hann.“

Þeir ráða at honum, en hann gengr snúðigt ok komsk hjá fram, er hann fór forbrekkt, ok fá þeir ekki við hann fest, er þeir gengu við brekkunni; síðan nam hann staðar á sléttu nǫkkurri.

Þá mælti Ljótr: „Nú hœlisk hann um við oss, er hann stendr hæra, en vér.“

Halli svarar: „Ek mun njóta frœkleiks míns ok fráleika, en bíða eigi.“

Ljótr mælti: „Bíða myndi Karl, afi þinn, þá er þeir átti inn efra hlut heimsins, ok aldri lét hann eltask, sem geit.“

Halli svarar: „Staðar skal ok nema, ok berjumsk vit tveir; er þat sómi þinn, en hitt skǫmm.

Ljótr svarar: „Eigi er á þat at líta, enda skal ok svá vera.“

Halli mælti: „Hvat gefr þú mér at sǫk?“

Ljótr segir: „Sú er sǫkin, at þú skalt eigi optarr kenna mér helgihaldit. Nú ef þér hefir gott til gengit, ok vili engillinn gefa þér sigr, þá muntu þess at njóta. En ef þat var með fégirnd ok ágáng, þá hafðu minna hlut, ok sjái hann mál okkart, ok muntu þá vel njóta þess hálfs hundraðs silfrs, er þú tókst af mér, ok [hefir] haldit síðan.“

Ljótr gekk at honum með járnaðan skjǫld. Halli lagði til Ljóts í skjǫldinn, ok kom í bóluna svá hart, at sverðit festi. Ljótr snaraði þá skjǫldinn svá fast, at sverðit brast í tanganum, en síðan hjó Ljótr Halla banahǫgg. Þeir fœra hann til sauðahúss ok kómu heim á bœinn ok segja tíðendin, ok lýsti Ljótr vígi Halla á hendr sér. Bersi ferr þegar á fund Guðmundar, ok sagði honum þessi tíðendi. Hann kvað þat fara hafa eptir getu sinni. Bersi bað hann taka við málinu, — „en ek vil fara útan“.

Þá váru af tekin hólmgǫngulǫg ǫll ok hólmgǫngur.

5.

Guðmundr tók við málinu ok býr til alþingis, ok fjǫlmennti mjǫk. Þá var leitat um sættir af vinum Ljóts; hann var fjǫlmennr ok hafði traust margra hǫfðíngja. En svá lauk því máli með frændaafla Ljóts ok vinastyrk, at hundrað silfrs var goldit fyrir víg Halla, en þat hálft hundrað silfrs, er Ljótr galt Halla, þar kom ekki fyrir, því at Ljótr vildi, at þat kœmi fyrir vanhyggju sína; en vinir hans báðu, at hann tœki þat hálft hundrað undir sér, ok vildi hann þat með engu móti, sagði þat lítit vera fyrir hólmgǫnguboð Halla. Guðmundr unði illa við málalykðir, en varðveitti fé til handa frændum Halla.

Skip kom út um sumarit í Eyjafirði, ok var þar kaupstaðr mikill; þeir sóttu út þangat Svarfdœlir; þar váru þeir í fǫr Þorgrímssynir, systursynir Ljóts, ok húskarlar hans, ok tóku sér varníng; þar var ok sá maðr, er Sigmundr hét. Þeir dalbyggjarnir váru sofnaðir í dalverpi nǫkkuru; en í lýsingina kom at þeim maðr ok mælti: „Vitu þér, at Eyfirðingar eru ǫðrum megin óssins, ok fór ek at segja yðr, at þér varizk þá, því at þeir eru ekki trúligir, ok gakktu út, Þorvarðr, ok tǫlumsk við,“ sagði sá.

Þorvarðr svarar: „Ekki þarf ek viðrtals yðvars nǫkkurs, því at mér þykkir þú ótrúligr.“

Þorvarðr gengr þó út ór tjaldinu með honum á hólinn, ok tǫluðusk þar við. Þá kómu þar at þeim níu menn svartklæddir. Þorvarðr vildi þá aptr snúa, en sá, er hann hafði teygðan með sér, kippti honum í flokk þeirra. Þeir báru vápn á hann þegar, ok vágu hann þar. Sigmundr vildi hefna hans, ok var honum haldit; þat verk gerði Hrólfr gípr með svikum. En er Guðmundr hitti hann, kvað hann Hrólf illa gǫrt hafa at gánga á sættir manna, sagði þat illa reifa mundu. Hrólfr kvazk ekki at sættum staddr hafa verit. En Ljótr tók eptirmál um víg Þorvarðs, frænda síns. Guðmundr sendir orð Ljóti, at hann vill sættask við hann, — „ok vilda ek, at þú hefðir hér fullar sœmdir fyrir,“ — ok sagði sér þetta verk heldr mislíka ok lét svá bezt fara mundu héraðsstjórnina, at þeir stillti menn at illvirkjum slíkum. A þíngi kómu til vinir beggja þeira; var þá um sættir leitat, ok var til þess nefndr Skapti Þóroddsson, vinr Ljóts, með umleitun margra annarra. Ljótr kvazk eigi einn vera mundu þverlyndr í slíku, en sagði þó slík verk illa upp hefjask, ok kvað mǫrgum minna þykkja fyrir, at gera slíkt en í fyrstu, kvað enn mega sýnask annan ágáng fyrri við sik meir enn mótgerðir sínar við aðra. Þorvarðr var bœttr tveimr hundruðum silfrs. Hrólfr undi betr við síðan en áðr ok lifði tvá vetr upp frá því.

6.

Skip kom út um sumarit, ok var þar á Bǫðvarr Sigurðarson ok Bersi Hallason. Þeir hitta skjótt Guðmund; hann sagði þeim, hvat í hafði gǫrzk ok hvar komit var mál manna. Bǫðvarr var hófsamr ok stilltr vel ok sagði sér vel líka forsjá Guðmundar, enn sagði sér leitt allt sundrþykki manna í héraðinu, ok kvazk enn mundu útan fara ok vera eigi við riðinn. Ok um vetrinn, er Guðmundr var eigi heima, kómu menn útan ór Ólafsfirði frá Kvíabekk til kaupa; sá hét Ásmundr, er fyrir þeim var, ok keypti til sex hundraða, ok kvazk allt mundu út gjalda. Bǫðvarr kvazk vildu, at Guðmundr sæi honum til handa skuldastaði. Ásmundr svarar: „Kunnigt mun þat, at vér gjǫldum skuldir várar.“ Bǫðvar svarar: „Þá vil ek, at þú fœrir hingat féit.“ En Ásmundr kvazk vilja, at hann tœki út þar vǫruna, ok lýkr svá, at þeir kaupa þessu, en síðan fara þeir á brott. Guðmundr kom heim; þeir sǫgðu honum kaup sín. Hann svarar: „Eigi skyldi þessi kaup verit hafa, ef ek hefða heima verit.“

Nú líða jólin, ok er veðrátta góð. Þá bað Bǫðvar þá Bersa at fara at heimta vǫruna, en Guðmundr kvað þat óráðligt at ganga í greipr þeim Svarfdœlum, — „ok ætla ek þó, at eigi veiti Ljótr þér ágáng.“ Fóru þeir þó fjórir saman, ok er þeir kómu út í Ólafsfjǫrð, þá var varan eigi búin, því margir hǫfðu keypt, enn hann var einn í bundinn skuldum við Bǫðvar. Þeir hǫfðu haft ferju út þangat, er austmenn áttu, ok er dvǫlin var lǫng, þá rak á frost mikit, svá at eigi mátti á skipinu fara. Ásmundr kvað þeim heimilt þar at vera. Bǫðvarr kvazk þat mundu þekkjask, ok váru þeir þar hálfan mánuð hríðfastir. Síðan gerði þurrafrost ok fœrðir góðar, ok leggr fjǫrðinn, svá at eigi mátti á skipinu fara. Þá mælti Ásmundr: „Verið kátir ok vel komnir með oss, Bǫðvarr.“ En hann kvað þat vel boðit, — en fá oss heldr leiðtoga, ok munum vér þá gánga.“ Ásmundr kvað þat síðr sitt ráð, — „ok vilda ek vel skiljask við yðr.” „Svá verðr at vera,“ segir Bǫðvarr. Þeir fóru tólf saman til heiðarinnar, þar til skiptask vegir heiðarinnar. Þá þykknaði veðrit ok dreif. Fœrðin var þung, en Bǫðvarr var ófrár ok óvanr gǫngu, ok ætluðu til Svarfaðardals um nóttina til Narfa. Veðrit gerðisk myrkt, ok vissu þeir ógǫrla, hvar þeir fóru. Þá mælti Böðvarr: „Villizk þér nú vegarins, en náttmyrkrit við sik.“ Þeir léttu eigi, fyrr enn þeir drápu fótum í húsum nǫkkurum í náttmyrkrinu. Þeir drápu þar á dyrr, en menn sátu þá við elda. Þá er gengit til dura, ok spurt, hverir komnir væri. Bǫðvarr spurði: „Hverr býr hér, eða hvat heitir bœr sjá?“ „Þorgrímr býr hér, Ljótólfsson, en bœrinn heitir at Upsum, ok vill bóndi, at þér gángið inn, því at eigi er úti vært. Bauð hann mér svá at segja yðr, hverir sem úti væri.“ Bǫðvar svarar: „Eigi viljum vér fyrr inn ganga, en bónði býðr sjálfr. Maðrinn gengr inn, segir Þorgrími, at þeir menn, sem komnir eru, vilja at honum boð þiggja, — „ok láta mikilliga.“ Þorgrímr gengr út, ok spyrr, hverir komnir væri: — „ok þiggið hér at vera í nótt.“ Bǫðvarr svaraði, ok kvað suma vera íslenzka, en suma norrœna, ok nefnir sjálfan sik. Þorgrímr gekk inn fyrir ok bað þá niðr setjask ok þiggja beina, — „ok skal ekki boði aptra,“ — en kvað aðra eigi síðr aufúsugesti þar vera, ok annarra eigi minni ván verit hafa. Þorgrímr lét gera þeim elda. Sigmundr var þar at búi, er nefndr var fyrri, fóstbróðir sona Þorgerðar Ljótólfsdóttur. Honum bregðr mjók við ok segir Þorgrími leyniliga frá skilnaði þeirra þorvarðs, frænda hans. Þorgrímr kvað þat mál ekki til sín taka, — „ok vil ek þeim vel veita, er engir eru ills af mér verðir, ok vil ek, at menn sé þeim trúir, er mik hafa heim sóttan.“ Þar eru þeir um nóttina. Þorgrímr býr um hurðina, ok bað engan mann fyrri hurðum upp at lúka, enn hann vildi, — „en sá skal hǫrðu mœta, er af bregðr.“ Sigmundr leitaði eigi at, [fyrr] en þeir sváfu fast. Innangengt var í fjósit, ok svá kemsk hann í brott. Þá var rofit veðrit, ok var jarðfjúk. Hann fekk sér skíð, ok kom um nóttina til Hofsár til Bjarnar, ok vakði hann af svefni. Hann spurði, hverr kominn væri. Sigmundr segir til. Bjǫrn spyrr, hví hann fari svá óðliga.

Hann kvað nauðsyn til reka, — „ok muntu nú mega hefna bróður þíns.“

„Hverir eru komnir?“ segir Bjǫrn.

Hann svarar: „Bǫðvarr, bróðir Halla, ok ætlar nú inn til Eyjafjarðar.

Bjǫrn svarar: „Ekki sómir vel, at kveykja ófrið at gǫrum sáttum, en sá maðr er saklauss ok aldri verit við skipti manna hér á landi. Væri nær miklu, at, ef Hrólfr væri, ok semði þó eigi vel. Kann ek ok kappi Þorgríms frænda, at honum mun þykkja svívirðing í um gesti sína, ef at þeim er illa farit.“

Sigmundr svarar: „Eigi skiptir þar at hǫgum til, er þeir váru af teknir, er skaðinn er at, enn mannlœður slíkar lifa, sem þú ert, ok má oss hugkvæmt þykkja, þá er bróðir þinn var drepinn í griðum fyrir oss; nú villtu eigi hefna hans.“

Hann fær sér menn, ok verða átta saman. Bjǫrn kvazk vilja hitta Ljót, frænda sinn, stózk eigi ámælisorð Sigmundar ok hans kompána. Fóru þeir á Vǫllu. Ljótr spyrr, hvat Bjǫrn vili, er hann ferr um nætr.

Bjǫrn svarar: „Ek ætla nú at fara ok hefna Þorvarðs, frænda míns.“ Ljótr mæltí: „Er Hrólfr kominn?“

„Eigi er þat,“ segir Bjǫrn, „hér er kominn Bǫðvar, bróðir hans í dal.“

Ljótr mælti: „Eru þetta þín ráð, frændi, at drepa saklausan mann, ok gánga á sættir, ok fer ek ekki þessa ferð ok leggja virðing við þat at sœkja heim bróður minn.“

Bjǫrn mælti: „Eigi munum vér þurfa at sœkja heim bróður þinn til þess at ná þeim; sitjum nú fyrir þeim, er þeir fara brott.“

Sigmundr svarar: „Vér munum sjá fǫr þeirra.“

Ljótr kvazk eigi mundu fara. Þeir fóru í brott, ok er þeir fóru, þá mælti Sigmundr: „Komum vér til Tjarnar til þeira feðga, Þorsteins ok Eyólfs.“

Þeir váru harðir menn ok ofrhugar. Bjǫrn mælti: „Liðs vil ek biðja þik, at eigi fari óvinir várir um þveran dalinn í friði.“

Hann kvað þat einsætt, ok rézk til ferðar með þeim, en Eyólfr, sonr hans, var farinn upp í Sandárdal.

7.

Nú er at segja frá Bǫðvari, at hann býsk um morguninn ok hans fǫrunautar. Þorgrímr mælti: „Ekki er mér um, Bǫðvarr, at þú farir almannaleið; ek veit gǫrla, at maðr hefir í brott komizk í nótt, ok mun sagt hafa um ferðir þínar, en ek vilda, at ekki yrði at yðr, er þér hafið mik heim sóttan.“ Bǫðvar kvað honum vel fara; — „ek mun ok svá gera.“

Þeir snúa nú á leiðina, ok fóru þó almannaveg. Sigmundr tók til orða í liði Bjarnar:

„Nú sé ek þá, ok eru þeir fyrir oss komnir.“

Síðan sóttu þeir fast eptir þeim, ok fundusk á hrísum upp frá Hálsbœ milli bœjanna ok Hellu, er Narfi bjó.

„Menn fara þarna,“ segír Bǫðvarr, ok hvat munu þeir vilja?“

Bersi svarar: „Ekki munu þeir gott vilja, ok má vera, at vér drukknim nærri landi.“

Bǫðvarr mælti: „Eigi skulum vér renna.“

Bersi svarar: „Ekki ætla ek þat,“ segir hann, “ok munu vér hér bíða.“

Bǫðvarr ok Bersi ok stýrimaðr þeir váru fremstir; váru þeir sjau saman, en þeir Bjǫrn váru ellifu saman.

Þá mælti Þorsteinn: „Fǫrum at með ráðum; eigi er sýnt, hvé vegnar svá búit; þeir hafa vígi nǫkkut, en menn harðsnúnir, ok sœki sumir á bak þeim, ok vertu hér, Þorgrímr.“

Í því bili hljóp maðr mikill at baki þeim; var þar ok kominn Eyólfr Þorsteinsson.

Þá mælti Bǫðvarr: „Hǫldumsk vér við, ok hlífum oss.“

Björn var fremstr í atsókn. Þorsteinn skaut spjóti at Hávarði austmanni ok setti á hann miðjan; þat spjót þrífr Bǫðvarr ok sendir þat aptr, ok hœfir Þorstein, ok varð honum at skaða. Ok í því kom Eyólfr á bak Bǫðvari, ok hjó hann banahǫgg. Ok í því þrífr Eyólfr til Bersa ok renndi fótskriðu með hann ok í lið þeirra, ok bað þá Bjǫrn, at ráða til; hann hljóp at honum ok vá hann, ok mælti:

„Vaskliga fórtu enn, Eyólfr.“ Hafði Bersi vegit Sigmund áðr. Þar fell Bǫðvarr, Bersi, Hávarðr austmaðr, ok einn af fǫrunautum þeirra ok Þorsteinn af Svarfdœlum ok Sigmundr. Þeir gera orð Narfa, at hann sœki líkin; hann kunni þessu illa, því at hann var vinr hvárratveggju. Hann ríðr á Mǫðruvǫllu ok sagði Guðmundi; hann kvað þetta mikla óhamíngju orðna. En þeir Bjǫrn ok Eyólfr gera ráð sitt. Eyólfr kvað þat sýnt ráð at hitta Ljót; — þó at nǫkkur ýfin orð fylgi, þá er þar þó traust; mun hann mér ásjá veita; mun ek hér ekkí dveljask, ef þú gerir eigi svá, því at þú mátt ekki traust veita.“ Bjǫrn kvað hann letja, at mannahefndir fœri fram. Eyólfr kvazk ætla, at því fastari myndi hann til trausts, sem þeir þyrfti meirr, — „ok er þetta eitt til, ok þann veg helzt kómu mannahefndir [fyrir] frænda hans af voru tilstilli.“

Þeir fara nú ok hitta Ljót, ok segja honum, at þeir hafa mannhefndir framðar eptir frændr þeirra. Ljótr mælti: „Eigi er gott, at eiga vánda frændr; þeir koma oss í vandkvæði; er nú ok eigi gott atgerða.“ Þeir fara at hitta Þorgrím. Þá mælti Ljótr: „Hví tóktu við óvinum várum, Þorgrímr frændi?“ Hann svarar: „Þat eina samði mér; þótt til lítils kœmi, þá var þat þó mitt, at ek gerða, en þat Sigmundar, er hann gerði, ok er því fjarri orðit, er ek vilda at væri.“ Þá mælti Ljótr: „Betr myndi, ef þessi ráð hefði hǫfð verit, en óráðligt sýnisk mér yðr at sitja í búum yðrum í milli Tjarnar ok Upsa. Kveð ek þat nú betr sóma, at vér sém allir saman, heldr en þér séð drepnir sem melrakkar í grenjum, ok mun þá þykkja koma til vár at veita at málum yðrum, ok mun ek nú leita fyrir at vera; en ek em tregr til stórvirkjanna, en þó þykki mér illt at láta hlut minn fyrir nǫkkurum manni.“ Þorgrímr mælti: „Slíkt liggr nú fyrir, eða hvat skal gera af Eyólfi, er mest er í sǫkum bundinn ok stórvirkjum?“ Ljótr svarar: „Hann má vera með mer fyrst, en síðar mun ek senda hann suðr á Hjalla ok koma honum þar útan; en aðra þrjá skal senda til Hermundar Illugasonar, en tvá til Þorkels Eyólfssonar; væri þá auðvelt um sættir at leita, ef þeir kœmisk útan; en Bjǫrn skal með mér vera, ok eitt yfir okkr gánga.“

8.

Allt gekk þetta svá fram. Eyólfr fór útan, ok var í þíngamannaliði í Englandi. Narfi var at rœðu við Guðmund, ok þótti honum því verri þessi tíðendi, sem þeir fréttu gǫrr. Þó fór hann með Narfa út á strǫndina til boðs ok frétti þá gløggt um fundinn. Guðmundr mælti: „Hafa þeir gott orð af, ok er mikill skaði at um slíka menn, er svá urðu vel við, en sjálfir saklausir, ok upp gánga þeir nú Svarfdœlir, ok munu vel við una, eða hversu eru þeir varir um sik, Bjǫrn ok Þorgrímr?“ Hann sagði: „Opt er Bjǫrn heima með fámenni, ok svá Þorgrímr.“ „Gott hefir Þorgrímr af málinu; en þó er Ljótr forstjóri þeirra, eða hversu varr er hann um sik?“ Hann sagði, at Ljótr væri varr um sik. „Eigi uni ek nú þó, at svá búit sé,“ sagði Guðmundr. „Vil ek nú hafa við ráð þín, ok sœkja út í dalinn, ok forvitnask, ef vér mættim ná nǫkkurum þeira.“ Narfi kvazk heimill til þess; — „em ek nu búinn; eru mér ok kunnig ǫll gǫng ok leynivegar, en gæfuvant er til slíkra ráða.“ Guðmundr kvazk á mundu hætta, ok fóru þeir út í dalinn. Narfi mælti: „Ljótr mun ok ríða it efra með fjǫllunum ok ofan at Vallabœ. Guðmundr mælti: „Hér munum vér sitja ok bíða, en þú forvitnask tíðenda af bœnum.“ Ljótr átti sauðahús skamt frá þeim. Þat var til tíðenda á bœnum, at þeir frændr váru þar komnir allir til boðs, ok hǫfðu þeir eigi þat vitat. Þat var vanði Ljóts at vera snemma á fótum ok sjá um verk sitt ok fénað. En þeir Guðmundr sátu í tungu einni milli gilja tveggja í skóginum, ok sá, at maðr gekk frá bœnum í svǫrtum kyrtli ok hafði bryntrǫll í hendi; hann ferr inn í húsit, ok rekr út féit. Þá bað Guðmundr þá upp spretta ok taka hann hǫndum, en bera eigi vápn á hann. Ljótr sér þat ok snýr undan ok hafði fyrir sér bryntrǫllit ok hljóp í gljúfrit fram, en þar var undir hǫrð fǫnn reyndar í gilinu, ok rennir hann ofan eptir gilinu, ok sakaði hann ekki. Guðmundr mælti þá: „Þar fór hann núna,“ — ok skaut eptir honum spjóti ok hœfir í bryntrǫllit. Ljótr tók upp spjótit ok fór heim, en Guðmundr fór í skóginn, ok mælti: „Handgóðr er Ljótr, ok er slíkum mǫnnum vel farit; hann er óhlutdeilinn, en sjálfr fullhugi ok ráðkœnn. Þat eitt ráð lá honum til, er hann hafði, ok mun hann vitat hafa áðr, at fœrt var í gilit. Bíðum nú ok vitum, hverjar tiltekjur hann hefir; látum eigi þá elta oss, þó fǫrum vér nú helztí svipliga.“ En er Ljótr kom heim, þá varðveitti hann spjótit; þat var gullrekit. Þeir spurðu, hvaðan honum kœmi þat spjót. Hann svarar: „Guðmundr enn ríki sendi mér þat.“ Þeir spurðu, hverr með fœri, en Ljótr kvað ekki ǫðrum at því hlíta, — „ok gerði hann þat sjálfr.“ Þeír kváðu hann því oflengi leynt hafa. Hann kvað eigi þat vera. „Ek vissa þat, at ek mynda yðr eigi stǫðvat fá, ef þér hefðið þetta fyrri vitat, en oss myndi þat illa sœkjask, ok ofráð vera við þá Eyfirðínga;“ — ok lætr Ljótr eigi þessum málum snúa áleiðis um fjǫrráð við sik. Ok líðr nú fram at þíngi, ok varð þat allfjǫlmennt; kómu þeir Norðlendingar, Ljótr ok Guðmundr; fór Guðmundr með vígsmálit á hendr Ljóti. Nú gengu menn um sættir at leita.

Þeir Ljótr ok Skapti fundust vinir ok tǫluðusk við, ok segir Ljótr honum allan atburðinn um viðskipti þeirra Guðmundar, — „ok ef vit megum semja mál okkur, mun ek ekki til þess taka, ok fǫrum vit at rœða við hann.“

Skapti svarar: „Vel er með farit þinnar handar, ok skal ek allan hlut í eiga.“

„Já,“ sagði Ljótr, „undan snera ek þá, ok sýndisk mér þá ekki at bíða, hvert orð sem á leikr. Nú vil ek, at þú fœrir Guðmundi spjótit.“

Skapti bað hann fara með sér. Ljótr kvað svá vera skyldu, — „ok má ek vel sjá hann.“

Guðmundr heilsaði Skapta. „Hví sýndisk þér at veita Ljóti gǫngulið?“

Skapti kvað svǫr bera til, — „ok ekki er þat til óvinfengis gǫrt við þik, en spjót þetta vill Ljótr at þú hafir, ok kvað þik sent hafa.“

Guðmundr svarar : „Svá var þat þér sent, Ljótr, at ek ætlaða þat til lítilla sœmda þér.“

Ljótr svarar: „Síðan svá hefir til snúizk, þá geri ek mér þat ekki til fjár spjót þetta.“

Hann kvazk þat gjarna vilja, — „en sverð þetta skaltu hafa;“ — þat var gersemi mikil.

Þá mælti Ljótr til Guðmnndar: „Þigg af mér sverð þetta, en send mér eigi annat spjót þess háttar,A en lúkum svá málum okkrum, at þú þykkisk halda ǫllum sóma þínum, ok lúkum svá fjándskap okkrum.“

„Svá skal vera,“ sagði Guðmundr. Bjǫrn var eigi á þíngi, því at hann var sendr út til Grímseyjar með ráði Ljóts, ok var á laun með þeim manni, er Þrándr hét. Bjǫrn sagði honum orðsending Ljóts, at hann var þangat sendr til ásjár ok trausts um þingit, — „en hann mun málum lúka fyrir mik.“ Þrándr kvað þá fara mundu með slíku, sem verða mætti.

9.

Hrólfr var heima um þingit; en á þinginu váru málin reifð. Kvazk Ljótr vilja bjóða útanferð manna, ok fésekð virðuliga, ok lǫgðu margir inir smæri menn it verra til; en hinir deildu sér góðan hlut af, ok þótti þat Ljóti vel, at hverr næði sættum, en Guðmundr fengi sóma af. Svá kemr, at Ljótr vill, at Skapti geri af hans hendi, en Guðmundr vill sjálfr gera fyri sína hǫnd. Var svá, ok urðu þeir vel á sáttir, ok skyldi Skapti gerð upp segja, ok varð þar hjá fjǫlmenni mikit. Skapti mælti: „Þat látum við jafnt í þessum málum, fyrisát fyrir Bǫðvari ok víg Sigmundar, Bersa víg ok Þorsteins, en fyrir kaupmannsins víg tvau hundruð silfrs, en fyrir þat skal annat gjaldask, er kom fyrir víg Þorvarðs, en níu menn skulu eigi eiga útkvæmt. Bjǫrn skal gjalda hundrað ok vera þar með frjáls ok gjalda tvau sumur á leið,“ — ok sættusk at þessu.

En Bjǫrn var í eyjunni með Þrándi vel haldínn. Ok einn dag um þingit fýstisk Bjǫrn at róa með Þrándi, en hann kvað þess enga þǫrf.

„Ek vilda, at engar umsátir væri um þann mann, er Ljótr sendir mér, ok óvænna er til trausts af smáskipum, en á eynni.“

„Ekki mun þat saka,“ segir Bjǫrn, — ok réru þann dag þrír tigir skipa frá eyjunni ok flest smá. Veðr var gott, ok váru menn kátir, því at skipin lágu nær.

Þá mælti Þrándr: „Skip ferr þar innan eptir firðinum, ok kenni ek ferju Guðmundar, eða hverir munu þar vera, eða vituð þér nǫkkut til, hvárt Hrólfr gípr er á þingi?“

Þeir svara, fiskimenninnir, at hann væri heima. Þrándr mælti:

„Hann mun hér kominn, ok ætlar á fund þinn, Bjǫrn, ok muntu verða kenndr fyrir oss, ok munum vér illa verjask af smáskipunum, en menn eigi haldinorðir, en þeir hafa stórt skip ok fjǫlda manna. Búumsk þó við, at vǫrn verðr lítil,“ — ok róa nú upp at eyjunni.

Þá mæltu ferjumenninir: „Geysa þeir nú róðrinn af miðunum, ok kann vera, at þeir uggi oss.“

Þá mælti Hrólfr: „Sœkjum eptir þeim,“ — ok gera þeir svá, ok fundusk skjótt.

Þá spurði Hrólfr, hvárt Bjǫrn væri á skipi. Þrándr svarar: „Leiddu svá getur um.“

Hrólfr mælti: „Selið fram hann, ok leggið yðr eigi í hættu né fé yðvart, því at þér hafið ekki lið við; firrið yðr vandkvæði, ok gerið yðr ekki heimilissǫk á hendr yðr.“

Þrándr svarar: ekki áttu góðan hlut í málum manna, er þú setr þik fram fyrir hǫfðíngja, ok má af þvilíku standa vandræði, en villt eigi halda gerðir hǫfðíngja, ok gerir þú í slíku sáttrof, ok kveikir svá upp með hǫfðíngjum fullan fjándskap. Kann ok vera, at [þú] skapir Birni slíkan hlut, sem bróður hans, ok af þér hafa hlotizk þessi víg ǫll, eða hvat hefir þú spurt af þinginu, eru menn eigi sáttir? Er þat óvandi þinn at sættast fyrst ok drepa menn síðan, ok eigi muntu í fyrstu hríð ná honum.“

„Vér munum ná honum,“ sagði Hrólfr, „en drepa yðr.“

Þrándr svarar: „Vili þér fé taka?“

Hrólfr svarar: „Sjálfdæmi várt.“

Bjǫrn svarar: „Illa gefask sjálfdœmin, ok hættum heldr til, hversu at ferr.“

Þrándr svarar: „Eigi skortir oss fé, en dreng fær varla slíkan sem þú ert.“

Bjǫrn kvað margt mundu í gerask, áðr þeir næði honum. Þrándr kvazk vilja lúka málunum, — „ok kemr nú til mín.“

Hrólfr mælti: „Nú þegar skaltu upp gjalda tvau hundruð silfrs fyrir Bjǫrn.

Þrándr svarar: „Erfið munu oss gjǫldin svá þrǫng.“

En skipamenn halda upp gjǫldum með honum ok fóru snauðir til lands, ok skildi svá með þeim Þrándi ok Hrólfi.

Ljótr kom heim af þingi, ok hittusk þeir Bjǫrn, ok segir hvárr ǫðrum þau tíðendi, er gǫrzk hǫfðu. Ljótr kvað Þránd eigi ámælisverðan, — „en Hrólfr sýnir skaplyndi sitt, ok verðr honum títt til gjaldanna. Nú er hœgr hjá. Vér eigum at gjalda Guðmundi tvau hundruð silfrs á leið; nú munum vér þat greiða, en eigi annat, ef þeir Hrólfr láta þat með ósœmd laust.“

Ljótr gerði Guðmundi orð ok kvazk sjá sýnan ágáng í slíku, ok bað hann setja Hrólf. Hann kvað svá vera skyldu ok kvað hann opt til óvirðíngar stýrt, ok greiddi hann aptr allt féit eyjarmanna. En Ljótr skipaði fyrir sína hǫnd bæði við Þránd ok Guðmund, svá at hvárumtveggjum líkaði vel, ok þótti Ljótr inn mesti hǫfðíngi, ok lýkr þar viðskiptum þeirra Guðmundar hins ríka. En Guðmundr helt virðingu sinni allt til dauðadags, ok lýkr þar þessi sǫgu.