Saga skálda Haralds konúngs hárfagra.

Haraldr konúngr hárfagri rèð fyrir Noregi, hann hafði með sèr marga ágæta menn; skáld þrjú voru með konúngi: Avlver hnûfa ok Þorbjörn hornklofi ok Auðun illskælda. Þórólfr í Hvíni hafði þá orlof heima at sitja, er þetta var tíðinda. Auðun var þá kominn í sætt við konúng, fyrir þat er hann tók stef or drápu þeirri, er Úlfr Sebbason, frændi hans, hafði ort um Harald konúng: tók Auðun þar fyrir auknefni, en drápan Stolinstefjav nafn, svâ sem segir í sögu Úlfs Sebbasonar ok Kvigs jarls. Haraldr konúngr tók virðuliga veizlu á Húsföðum1 á Norðmæri með Íngibjörgu enni auðgu frændkonu sinni, þar voru með honum skáld hans ok margir aðrir göfgir menn. Ekkjan þjónaði sjálf, ok vаr veizlan en bezta; hûn var væn kona ok en kurteysasta; hûn skenkti Auðuni eitt dýrshorn um kveldit; hann tók hönd hennar með horninu ok mælti: þú ert fríð kona, ok stórvel lízt 66 mèr á þik, ok ef þú vilt, at ek sofa hjá þèr í nótt, þá vil ek gefa þèr gullríng þenna, er konúngr gaf mèr, ok þar með marga luti aðra, ef þú vilt þiggja. Hûn svarar: þetta man þèr vera ekki alhugat, þvíat þú mant vera drukkinn, en konúngr man verða þèr reiðr, ef hann verðr varr við þetta. Auðun svarar: ekki sè ek fyrir því, ef þú vilt samþykkja. Hûn sèr rínginn ok sýnist fagr ok mælti: af því at mèr gezt vel at þèr, ok mætti þetta leynt verða, þá má at ek gjöra þinn vilja, ef þú vilt svâ framfara sem ek gef ráð til; þú skalt koma til skemmu minnar, er þriðjúngr er af nótt, en ek skal svâ ráð fyrir gjöra, at opið skal vera skíðgarðs liðit ok þær 3 hurðir, er fyrir skemmunni ero2 . . . . . . . ok kyssir hana at skilnaði. Þvínæst kom Íngibjörg fyrir Þorbjörn hornklofa með sama hætti sem fyrir Auðun, ok fóru þeirra orð ok á þann hátt, ok lauk svâ at hann skyldi enn til skemmu koma sem hinn. (Síðan) kemr hûn fyrir Avlfi hnûfu, ok tók hann við henni með sama hætti sem enir fyrri: svâ lauk at hverr þeirra gaf henni gullríng, ok tók hûn við öllum, ok bað hûn Avlvi kominn, er þriðjúngr lifði nætr. Vissi engi þeirra með öðrum, ok hugði hverr einn gott til síns heits; en er hûn fór at sofa um kveldit, [sátu margir3 eptir ok voro mjök druknir, ok sofnaði hverr þar sem kominn var; skáldin sátu ok eptir (ok) vöktu, þvíat þeim gekk eigi or hug, hvert þeir 67 áttu at vitja; en er þriðjúngr var af nótt, þá stendr Auðun upp ok gengr til skemmu Íngibjargar, var þar [opinn skíðgarðr4, gengr hann nú ok lýkr upp hverri hurðu eptir annarri, þartil er hann kemг at skemmunni, þá finnr hann at hûn er í lási, þá ætlaði hann í brott at gánga, hann heyrir at sú hurð, er 〈næst hinni var utan at sýngr [í lási5,6 stendr hann þar.7 Atmiðri nótt stendr upp Þorbjörn hornklofi ok gengr til skemmu Íngibjargar, gengr inn um8 skíðgarðinn ok inn um þá hurð, er þar er næst, [verðr þá skemman í lási9, en er hann snýst aptr, var þeirri hurðu læst, er fyrri lauk hann upp. En er þriðjúngr lifði nætr stendr Avlver upp ok gengr til skemmu Íngibjargar, var skíðgarðrinn opinn, en er hann kom at skemmu dyrum, var hon10 læst, en er hann ætlar brott, þá er í lási skíðgarðsliðit: sat hverr þeirra þar sem kominn var, þat er eptir var nætr, ok vissi engi til annars; engi þeirra hafði fleiri klæði enn línklæði ok eina yfirhöfn, veðr var kalt ok frost mikit. En er konúngr kom í hásæti um morgininn, þá saknaði hann skáldanna, ok er þeirra leita farit; [Íngibjörg segir þá konúngi, hversu við vissi9, gengr konúngr út til skemmu mеð mörgu fjölmenni, ok fann þar skáld sín; konúngr 68 var svâ reiðr at varla mátti orðum við hann koma, ok bauð at drepa þá sem skjótast fyrir sína ofdirfð. Margir voru mеð konúngi þeir menn mikilsháttar, er báðu fyrir þeim, (ok) svâ sjálfir þeir; en er frændr þeirra ok vinir gátu þá eigi í frið þegit, þá báðu þeir konúng, at hann sendi þá í nokkorn stað sem honum líkaði ok mannraun væri í, ok þó at þat væri forsendíng, heldr enn hann sjálfr lèti drepa þá, eigi fyrir meiri sök, svo mikils sem hann hafði virt þá áðr: tekr nú konúngr þetta ráð með vina sinna fortölum, segir hann nú at hann vill senda þá austr í Svíaríki á fund Eiríks konúngs Bjarnasonar11, at komа friði milli ríkjanna; þetta mælti konúngr af því at hvârs þeirra menn, er komu í annars ríki, voru þegar drepnir. Sína vísu hafði hvert skáldit ort um nóttina á milli hurðanna. Þessa kvað Auðun:

Særðu vèr und viðum
vindar tjálgr12 linda
herkir hyrjar serkja13
hvorir alt í þat belti;
[þat hykk hrafn fjöturs hvottu
hlakk14 fankat ek mey . . .15.

Þessa kvað Þorbjörn:

Hildr ofrèð því er hèldu . . .16

69Þessa kvað Avlver:

Lögðis hefir oflagða
lauk . . .17

18Haraldr konúngr hafði þat veitt skáldunum, þá er þeir höfðu mesta virðíng af konúngi, at hverr þeirra skyldi 〈kjósa or19 konúngs hirð sèr til þjónustu ok eptirgaungu; sá er Auðun hafði kosit hèt Reikull, en Þorbjörn kaus 〈Kol or Ostu20, en Hjálmgrímr hèt sá maðr, er Avlver kaus; en þóat skáldin væri orðin fyrir konúngs reiði, þá vildi þó engi skiljast við sinn fèlagsmann, þóat þessi hætta lægi fyrir; ok er þeir voro búnir, þá gengu þeir fyrir konúng ok kvöddu hann, ok báðu hann leggja sína hamíngju á ferð þessa; ok þó at konúngr væri reiðr, þá hèt hann því sem þeir báðu, ok bað þá vel fara; riðu þeir brott 6 menn. Þá mælti Auðun: þat mun ráð, þó vèr sèm orðnir fyrir konúngs reiði, at láta yfir sem vèr eigim marga frændr ok gavfga, ok sýnist mèr ráð21 . . . . . . . . . . . . . . . . traust, en hann rèðist í þessa ferð; þeim þótti þetta et ráðligsta. Avlver mælti: Hríngr enn hvíti á Sunnmæri er minn náfrændi, hann er minn móðurbróðir ok lendr maðr Haralds konúngs, hann man ek finna ok biðja hann til þeirrar ferðar, hann er úngr ok enn mannvænsti ok líkligr til góðrar framgaungu, ef nokkors þarf við. Þá mælti Auðun: þann frænda 70 á ek, er Þorfinnr heitir, hann er ok lendr maðr Haralds konúngs, hann hefir Naumdælafylki, hann er 18 vetra gamall, hann er kallaðr Þorfinnr rammi, hann hefir nýtekit við föðurleifð sinni, hann man ek biðja til ferðar með oss, þvíat ek hygg þat rúm reynist eigi audt, er hann skipar. Skiljast þeir, ok sækir hverr sinn frænda heim, ok er fyrst sagt af Avlvi, at hann ferr suðr á Mæri ok kemr til Hríngs hvíta, tekr hann við honum með fullri blíðu, ok var Avlver þar 3 nætr í góðum fagnaði. Hann bar þá upp erindi sín ok segir svâ: at ek em hèr kominn á þinn fund, þat at segja þèr, at Haraldr konúngr hefir sendt oss skáld sín austr í Svíaríki, at gera frið millim konúnga ok landanna í millum. Hríngr svarar: hvat hafi þèr þess gert, er konúngr vill yðr feiga? Avlver svarar: hann hugði at vèr myndim meira framkoma enn aðrir menn. Hríngr mælti: seg mèr et sanna, hversu við veit. Avlver segir þá alt sem var. Hríngr mælti: þat er illa orðit. Avlver mælti: svâ er með því at ek bið þik til ferðar með mèr, þvíat ek vænti af þèr mest traust, því heldr sem mik stendr meira. Lítt em ek feldr nú til slíks, segir Hríngr, sakir æsku ok úvana, eða hverja ætli þèr fleiri til þessar ferðar at biðja? Avlver nefnir Rólf ok Þorfinn. Hann svarar: ef þeir játa þessi ferð, þá mun ek eigi undanskerast, ella þarf þessa eigi við mik at leita. Skildust þeir Avlver með vináttu, ok bað hann senda sèr boð ef þeir 71 Þorfinnr ok Rólfr vildi fara, ok skyldu þeir finnast á Steig í Guðbrandsdölum. Nú er at segja frá Þorbirni hornklofa, at hann kemr á Upplönd til Rólfs nefju ok fèkk þar góðar viðtekjur; hann segir Rólfi um ferð þessa ok svâ hvat til bar, ok þat með at hann vill biðja Rólf til ferðar22, kveðst af honum bezt vænta allra sinna frænda. Rólfr svarar: eigi er mèr nú hent í slíkar ferðir at fara á gamals aldri, en þá er mèr var sem lèttast at lifa, þá mundi ek lítt móti mæla þessari ferð, ef þeir færi fleiri, sem mèr þætti nokkut vígsgengi at vera. Í þenna tíma kemr þar Avlver hnûfa ok segir at Hríngr hafi heitit ferðinni, ok ánefnt hvar þeir skulu finnast; játtar Rólfr nú sinni ferð. Nú er at segja af Auðunni illskældu, er hann kemr í Naumudal til Þorfinns ok fèkk þar góðar viðtökur: Þorfinnr átti sèr fóstru gamla; þenna aptan kemr Þorfinnr til dýngju hennar, hûn heilsaði honum ok spurði ef nokkurir voro gestir komnir, þeir er frændr hans voro; hann kvað enga komna. Hûn mælti: þess mundi mik lítt vara, at þú mundir ljúga at mèr, þvíat ek kenni hèr fylgju Auðunar illskældu frænda þíns, ok komu þeir hèr snimma í dag, ok þykkist hann ega við þik nauðsynja erindi, ok er honum mikil áhyggja í skapi. Þorfinnr svarar: þat er satt, fóstra! at þeir Hjálmgrímr komu hèr í dag, ok ertu eigi reykblind, en eigi veit ek erindi þeirra. Hûn svarar: svâ man enn vera sem vant er, at þau ein muni vera, er ei muni vera gagn í. Síðan gekk 72 Þorfinnr brott ok kveðst mundu finna fóstru sína, ef nokkut væri þat fyrir hann borit, er honum þótti vandi á; hûn þakkaði honum þat, ok kvað hann at litlu lúta um ráðuneytit; en annann dag eptir segir Auðun Þorfinni, at Haraldr konúngr hefir sendt oss skáld sín til Svía konúngs at leita um frið milli landanna, trúði hann oss bezt til framkvæmdar um þessa luti. Þorfinnr svarar: eigi er mèr ljósara í þessu máli enn ek kalla þetta forsendíng, ok eigi sè ek þat, at konúngr unni ykkr betri sæmda enn avðrum mönnum. Auðun svarar: þess er vân, ef þessi ferð verðr framgeng, at þeirra framkvæmd (verði mikil) er fara ferðina; er þat mitt erindi híngat at biðja þik þessarar ferðar, ætla ek mèr betr framgengt23 . . . . . . leiði af mínu tilstilli enn þèr, þvíat ek veit at svâ sæmir konúngr þik sem þú gerir þetta, eru ok hèr ágætir menn ráðnir til þessarar ferðar, svâ sem er Hríngr ok Rólfr nefja. Þorfinnr svarar fá, ok gengr til fóstru sinnar, ok segir henni erindi Auðunar. Hûn spurði: játtir þú ferðinni? Eigi, kvað hann. Hûn svarar: svâ man vera sem þú hafir játtat, þvíat til þess mun draga. Hann svarar: þikki þèr þat ráð, fóstra! Eigi vil ek letja þik, segir hûn; síðan tala þau um hversu hann skall heiman búast. Hûn mælti: þú skalt fara með 12ta mann, ok skulu þeir fylgja þèr aldar þóptar okkorir, Hermundr berserkr ok Íngjaldr skari fóstri þinn; þú skalt ok gerast forstjóri þeirra í þessi ferð, með þeirri tilraun at þá er þèr komit 73 allir saman formenninnir24, þá skulu þèr setja saman spjót yður, ok skal sá vera formaðr yðar, er ljóð kemr í spjótið, en ek man svâ tilstilla at þat komi til þín; síðan fèkk hûn honum smyrsl ok mörg umbönd ok kvað hann öll þurfa mundu; hûn þreifar um hann ok mælti: fáir vænti ek at þínir jafníngjar sè 18 vetra gamlir; en er hûn þreifaði um síðuna, þá mælti hûn: [þar hneit viðna9, en þó muntu aptr koma, vil ek nú at þú kyssir mik at skilnaði, hann gerði svâ. Rèðst nú Þorfinnr til ferðar mеð Auðuni, fóru þeir nú þartil er þeir komu á Steig í Guðbrandsdali, finna þar skáldin ok Hrólf ok Hríng mеð þeim, riðu þeir nú austr sem leiðir liggja, voru þeir saman 18 menn ok 20, var Þorfinnr formaðr þeirra, eptir því sem kerlíng hafði ráð fyrir gert.

2.25 En er Haraldr konúngr spurði at skáldin voru brottu ok reiði rann af honum, ok lendir menn hans voru brottu með þeim í friðleysi ok háska í annars konúngs ríki, þá verðr hann svâ reiðr at hann sendi boð um allan Noreg ok stefnir til sín fólki, ok ætlar hann sjálfr at ríða með Upplendíngum ok Þrændum, þegar sumra tæki, í Svíaríki, þvíat honum þótti von at hann mundi þar sinna manna ega at hefna; hann stefndi til sín af Hálogalandi Þórólfi Kveldúlfssyni ok Sigurði af Sandnesi, Rögnvaldi or Mjolu ok mörgum öðrum norðаn or landi; en sunnan 74 or landi: Ásbirni hamarljóma9 af Heiðmörk, Eysteini Egðafork ok mörgu stórmenni af Upplöndum. Eirík son sinn skipaði hann at vera fur leiðángrs liðinu ok sigla austr til Víkr, skyldu þeir gánga upp í Gautland ok herja þaðan upp í Svíaríki; fyrir skipaherinn með Eiríki var skipaðr Rögnvaldr Mæra jarl ok Þrándr fjalaköttr, Hrómundr gulltanni26 or Sogni, Eysteinn hæti27 af Vors ok margir aðrir kappar Haralds konúngs: skipaherinn kom saman í Eikundasundi fyrir sunnan Jaðar, ok sigldu svâ austr til Elfar. Nú er at segja af enum lendu mönnum ok skáldunum, at þeir fara austr á Kjölu, svâ sem leið liggr til Svíaríkis, þeir fengu harða veðráttu, bæði frost ok snjódrif, ok einn dag fóru þeir eina skógargötu mikla, þá sá þeir mann fara á móti sèr í rennidrifinu, þeir kendu at þar var Reikull; þeir spurðu hvaðan hann kom; hann kvaðst laupit hafa fyrir fram, ok kveðst fundit hafa skála mikinn ok sterkan: var hurðin hnígin á miðjan klofann, var mèr alls máttar áðr ek kom henni upp, máttu þar standa inni 40 hesta ok svâ margar hvílur voro ok þar, ei vantaði þar góðs inni. Þorfinnr mælti: þat er mitt ráð at vèr nættim þar; þeir játtu því ok riðu þeir til skálans ok voru þar um kveldit, en er dró at dagsetri heyrðu þeir hestagný ok vâpnabrak, maðr reið at dyrum ok stakk spjótskapti á hurðina, svâ at hurðin hraut þegar upp á vegg, þeir Þorfinnr drápu þann ok 2 aðra, þá er inn riðu, en 75 hestarnir ljópu til stalla sinna; þá reið maðr inn í dyrnar, Þorfinnr hjó til hans; hann brá við lófanum ok beit ekki, sá hafði engan skjöld ok engan hjálm. Hann vendir út aptr ok mælti: heyrir Hama? Þá svarar maðr mikill ok vænn: hvat viltu honum? Menn eru fyrir í skála vorum, þeir er nokkorsháttar þikkjast, þvíat þegar ek ætlaði inn at ríða, var höggvit til mín svâ hart, at næsta varð mèr ílt við ok28 brá lófanum fyrir, en 3 menn vârir29 sem fram riðu fyrir ok umfram30 . . . (ok) riðu fyrst inn, hygg ek at allir væri drepnir þegar. Nú er ráð, segir Hama, at snúa til virkis vârs. Þat er ráð, kvað31 . . . . á morgin; riðu þeir síðan brott, en hinir voro í skálanum um nóttina. Ekkert skorti þá, tóku þat er þeir þurftu at hafa, ok fóru þeir snimma um morgininn, ok er þeir höfðu litla stund farit, þá sá þeir menn standa um þvera götuna, eigi færri enn 40, ok stóð í miðju liðinu einn mikill maðr, svâ at engi var svâ hár þar at tæki í öxl honum, hann var ok manna verstr. Þorfinnr bað þá gánga fram úfæliliga32, en er þeir mættust, þá spurði Þorfinnr, hverr þeirra formaðr væri. Enn mikli maðr svarar ok kvaðst Hama heita ok vera ættaðr af Helsíngjalandi: en þetta eru mínir menn, sem mèr fylgja, vil ek gera yðr slíkan kost sem öðrum, þeim er um Kjölinn fara, at hafa bæði líf yðar ok fè. Þorfinnr kvað hann 76 meira mundu verða til at vinna enn þeir hygði: viljum vèr skipa svâ til at maðr gángi manni á mót, eða hversu gamall ertu, Hama? Hann svarar: ek em nú 18 vetra gamall. Hama spurði hversu gamall Þorfinnr var; hann kvað jamkomit með þeim fyrir aldrs sakir. Þorfinnr mælti við sína menn ok spurði Rólf ok Ríng, hvârt þeir vildi ega einvígi við tvo menn hvârr þeirra eða við Hamu einn, þvíat þeir hafa 2 fleira enn vèr; þeir svöruðu einu báðir, at hvârr þeirra vildi heldr við 2 berjast. Þorfinnr svarar: vel er at við Hama sjáimst á; Íngjaldr skarafóstri man verða at gánga á móti Sjóna, þvíat þat man fárra vera annarra færi fyrir tröllskapar sakir; Hermundr berserkr skal í móti þeim manni þeirra, er enn þriði er framastr ok Leði heitir, síðan skal maðr manni í mót. Gengu þeir síðan saman ok börðust snarpliga, urðu þau tíðindi fyrst, at 〈Kolofóstri〉33 bar af þeim manni, er móti honum barðist, ok veitir þegar Þorbirni hornklofa, ok er þeir sækja 2 þann mann, þá verða þar skjót umskipti ok drepa þeir þann. Þorbjörn veitir þá Rólfi, þvíat hann hafði fengit nokkor sár stór ok fá, þvíat hann var stirðnaðr af elli, en er þeir sækja 3 at einum, þá drepa þeir þann. Rólfr bað þá veita lið Hríngi, þvíat hann hafði fengit mörg sár ok smá, ok svâ gera þeir ok lýkr þar skjótt um. Jafnfram þessu hafði Hjálmgrímr borit af þeim manni, er hann átti 77 við, ferr hann þá til Auðunar fèlaga síns, ok drepa þeir þann, er Auðun gekk í móti. Þeir snúa þar at, sem þeir börðust Þorfinnr ok Hama vel ok sterkliga, ok mátti þar ekki í millim sjá, hvârr af öðrum mundi bera; þeir vildu veita lið Þorfinni, hann vill þat eigi, ok segir at þar skal engi maðr lut í ega með þeim, hvârr sem þar berr efra lut. Hermundr berst vel; þeir Íngjaldr skari ok Sjóni berjast marga vega með mikilli grimd ok fjölkýngi, svâ at þar þóttist engi maðr mega lut í ega; en hverr sem laus varð, veitir nú sínum vin ok fèlaga, ok lýkr svâ um síðir at Hama ok Sjóni flýr í skóginn ok þeir 3 saman, en allir aðrir eru drepnir; snúa þeir nú aptr til skálans ok binda sár sín, ekki var Þorfinnr sár. Þar voro þeir 734 nætr; síðan fóro þeir austr af Kilinum, vantaði þá ei hesta ok aðra luti, koma ofan í dal einn, þar var bærr einn mikill, snúa þeir þar til húss, þar bjó kona sú, er Rudda hèt, hûn var rík ok hafði mart manna, bauð hûn þeim þar at vera, ok spurði þá tíðinda, þeir kvoðust fá eðr engi kunna at segja. Rudda mælti: þó má vera at sè, þó at þèr vilit ei segja, ok kom hèr Sjóni hinn fyrra dag, ok er nú hann kallaðr hálft höfuð, sagði hann ok Hamu hafa dáit í virkinu af sárum, ok voro úti á honum iðrin, þá er hann kom or bardaganum, snaraði hann at sèr klæði ok komst svâ í virkit ok dó þar; hafi þèr mèr nær höggvit, þvíat Hama 78 var son minn, en ef þú Þorfinnr vilt gerast bóndi minn ok koma mèr í sonar stað, þá megu við skjótt sátt verða; hann tók á þessu líkliga, voru þeir þar um nóttina. Um daginn eptir lèt hûn reka heim gánganda fè, ok fannst Þorfinni þar fátt um; annann dag bað hûn Þorfinn fara ok sjá gripi sína ok lausagóðs: þvíat þú Þorfinnr átt mèr mikit aptr at bæta, þar sem var35 Hama son minn, en eigi vil ek því aptr mæla, sem áðr hefi ek til þín talat, þvíat hann var son jarlsins or Helsíngjalandi. Hann varð um fár; hûn bað hann þá gánga með sèr at sjá gripi hennar, ok svâ gerði hann, sá hann þar marga ágæta gripi, 〈er hûn hafði borit or sinni kistu alt, þá láu 3 gullríngar36 á botninum, hûn bað Þorfinn taka með sèr hríngana, en er hann laut niðr, þá brá hûn saxi ok leggr á hann, svâ at í beini stóð, en hann spratt upp við, ok sló hana hnefa högg, svâ at hûn hraut á gólfit, ok varð þat hennar bani, en í sár Þorfinns ljóp blástr, því eitreggjat var sverðit, ok varð at skera alt or sárinu, þat er næst var, áðr grèri; fóru þar til umbönd, þau er kerlíng greiddi síðast fram; voro þeir þar nokkurar nætr, ok fóro síðan leiðar sinnar, ok reyndust þeim Uppsvíar ekki trúlyndir. Ok einn dag sá þeir hvar riðu 30 manna, þeir heilsa formanni þeirra, ok spyrja hann at nafni; hann kveðst Hjálmar heita ok vera son jarlsins af Helsíngjalandi, ok kveðst hafa nýtekit 79 við föðurleifð sinni, ok kvað bróður sinn heita Hamu, ok er hann ágætr maðr, erum við samfeðra, en hann á illa móður. Þorfinnr spurði, hvert hann ætlaði; hann kveðst skyldu til Uppsala á fund Eiríks konúngs. Hann spyr þá um sína ferð. Þorfinnr sagði honum et sanna, ok biðr hann flytja þeirra mál fyrir Svía konúngi; hann heitir þeim sínu liðsinni ok svâ hvârir öðrum, hafa þeir at þessu fastmæli. Síðan segir Þorfinnr honum hvat í var orðit; Hjálmar svarar: skaði þikki mèr at Hamu fyrir frændsemi sakir, en fyrir þat at hann tók ílt ráð ok gerðist stigamaðr af fyrirtölum móður sinnar ok tröllskap, var hann í mínu ríki illr ok óþarfr, svâ at varla mátta ek viðbúa, ok þess annars, at þèr vörðut drengiliga yðrar hendr, þá vil ek eigi þessa kunna yðr, er ok sá engi konúngr at mèr sè jamvel at skapi sem Haraldr konúngr ok skulu þèr hans mjök frá mèr37 njóta. Fara þeir nú allir saman til þess, er þeir koma til Uppsala, tekr konúngr blíðlega við Hjálmari ok skipar honum í andvegi gegnt sèr, en við Norðmönnum var tekit fáliga. Konúngr spyr Hjálmar at erindum þeirra; hann kvað þá senda af Haraldi konúngi með stórum fègjöfum til þess at friðr yrði settr milli landanna, ok í því bili gengu Norðmenn fyrir konúng, ok fluttu fram þau sömu erindi. Hjálmar segir, at Eiríki konúngi er þat en mesta tign, er slíkr konúngr, sem 80 Haraldr konúngr er, biðr hann friðar ok þikkist eigi mega bera reiði hans. Bera nú skáldin fram gjafir virðiligar, er þeir segja at Haraldr konúngr sendi honum, en þat var þó þat fè, er þeir höfðu haft or skálanum ok frá Ruddu, ok með margra manna tillögu tekr Eiríkr konúngr þessu vel, ok vísaði skáldunum til sætis sæmiligs. En þegar skáldin voro í frið tekin, sýndu þeir með orðsnild mikla íþrótt, tóku þeir þá (at) yrkja lof um konúng ok marga ríkismenn aðra; en er þeir höfðu þar verit þvílíka hríð sem þeir höfðu gert erindi sín, búast þeir þá til heimferðar með konúngs orlofi, fær hann Hjálmar til ferðar með þeim af sinni hendi, ok sendi hann Haraldi konúngi stórmannligar gjafir með sæmiligum sáttmálum. Er nú af þeim at segja, at þeir fóru sem leiðir lágu upp at Kjölum ok svâ vestr yfir markir; en er þeir komu ofan at bygð, þá kemr í mót þeim Haraldr konúngr mеð mikinn her ok ætlaði at herja í Svíaríki, ef mönnum hans hefði nokkot grand verit gert. Hjálmar ok lendir menn ok skáldin gengu fyrir konúng ok þeirra sveitúngar, heilsuðu konúngi, en hann tók þeim blíðlega, ok þóttist þá or helju heimt hafa; segja þeir nú alla farleingð sína, ok bera fram erindi Eiríks konúngs ok gjafir, þær er hann hafði sent Haraldi konúngi. Snýr nú konúngr aptr, en sendi Hauk hábrók ok Rólf nefju austr í Vík til Eiríks konúngs sonar ok Rögnvalds Mæra jarls at segja þeim, at friðr var settr millim ríkjanna, voro 81 þeir 12 saman; þeir fóro leiðar sinnar, ok eitt kveld, er þeir fóro um skóg einn, komu þeir at skála einum stórum; þeir ætla at taka þar náttstað, og er þeir lúka upp skálahurðinni, sáu þeir at þar sátu 12 menn við eld, kendi Rólfr Sjóna, ok var hann fyrir liði þeirra; þeir laupa upp er fyrir voro, ok grípa vâpn sín, ok lupu út or skálanum, ok tókst þar bardagi; sækir Sjóni at Rólfi, ok lauk svâ með þeim, at Sjóni leggr hann í gegnum með krókaspjóti, ok var þat bani Rólfs. Þá mælti Sjóni: svâ ætlaði ek at koma í Noreg, at leita við at hefna Hamu, en þó at eigi kæmi þar niðr sem ek mætti kjósa, þá er þetta þó betra en eigi. Haukr heyrir ok svarar: hvar vildir þú heldr at niðr kæmi? Sjóni svarar: á Haraldi konúngi eða Þorfinni. Þá leypr Sjóni at Hauki, ok leggr til hans spjótinu; Haukr bar móti skjöldinn, ok lagði Sjóni ígegnum skjöldinn ok brynju Hauks, svo hart at í beini stóð, varð þetta mikit sár. Hauki varð laus skjölðrinn, ok var hann fastr á spjótinu; tók þá Haukr exi mikla, ok hjó til Sjóna, ok beit eigi; Haukr sló þá með hamrinum á handlegg Sjóna fyrir neðan öxlina, svo at handleggrinn gekk í sundr, fèll þá niðr spjótit, greip Sjóni þat þá annari hendi, ok skaut ígegnum einn mann af liði Hauks ok ljóp síðan brott í mörkina, ok bað förunauta sína fylgja sèr; var þá hálfnat lið hans, en 4 voru dauðir af mönnum Hauks. Skilr nú með þeim, 82 bindr Haukr sár sinna manna, ok ferr hann síðan á fund Eiríks konúngssonar, segir honum sín erindi. Þeir Eiríkr höfðu herjat víða um Gautland áðr, snýr Eiríkr nú aptr með skipaherinn ok finnr föðr sinn í Túnsbergi, ok sagði hvârr þeirra öðrum hvat í hafði gerzt. Þorfinnr ok Hjálmar fara norðr á Hálogaland, ok þiggja báðir góðar gjafir af konúngi, ok skiljast þeir vinir; en er þeir koma heim, var tekit við þeim báðum höndum, fóstra Þorfinns varð honum fegin, ok kvað eigi gengit hafa fjarri því, er hûn hafði tilgetit. Hjálmar fór þaðan heim í Helsíngjaland ok Þorfinnr með honum, ok þá ágætar gjafir áðr af Þorfinni, dvaldist Þorfinnr þar um hríð; hann fèkk þar Magnildar, systur Hjálmars, ok voro þau saman nokkura vetr, áðr Hjálmar andast; bar þá arf allan undir Magnildi, fór Þorfinnr þá í Helsíngjaland, ok var honum þar gefit jarlsnafn, ok eykr hann þar ætt sína ok kom mart manna frá honum. En er Eiríkr Svía konúngr verðr varr at land hans er herjat, ok þat voro engi sættarboð er skáldin fóro með, varð hann stórliga reiðr, en þó tókst ei hernaðr millim ríkjanna, en aldri síðan varð vel í millim þessa konúnga. Dagar Haralds konúngs hárfagra voro margir ok tíguligir, ok slík æfilok sem margir hafa heyrt. Segir hèr ei lengra af honum.